Met het congres ‘Open Minds’ wil Zorgnet-Icuro een mijlpaal creëren voor een toekomstgerichte aanpak van de GGZ. Dat leidt tot vijf centrale boodschappen. Enkele eyecatchers: prestatiegebonden financiering moet evolueren naar opdrachtgebonden financiering, incentives zijn nodig voor kwaliteit en innovatie, het VIX (huis van kwaliteit) dient te worden uitgebouwd.

Zorgnet-Icuro wil dat de patiënt/cliënt in 2026 kan zeggen:

• Mijn kwetsbaarheid is bespreekbaar

• Mijn risico wordt vroeger gedetecteerd

• Ik ben ook expert

• Ik heb toegang tot zorg wanneer nodig

• Mijn zorg is betekenisvol

Dat moet het resultaat zijn van de vijf kernboodschappen die Zorgnet-Icuro op het einde van het congres geeft. 

Boodschap 1: promotie, preventie en bespreekbaarheid (met speciale aandacht voor de doelgroep jonger dan 25 jaar)

Door de determinanten aan te pakken van psychische aandoeningen - niet noodzakelijk gelinkt aan gezondheidszorg - verschuivan toekomstige en kostelijke interventies naar meer preventie die op haar beurt bijdraagt aan de weerbaarheid en het mentale welzijn van de samenleving. Dat vergt meer geïntegreerde acties naar de hele samenleving om beter om te gaan met de risico’s en uitdagingen van het leven. We moeten niet het aanbod verminderen maar wel de vraag (nood/behoefte)! Nu kookt de snelkookpan van de gespecialiseerde GGZ over. Zorgnet-Icuro engageert zich voor een plan om de mental health literacy op maat van andere sectoren (onderwijs, werk, wonen….) te verhogen. Dat met vorming en een toolkit. Componenten van mental health literacy zijn kennis over:

• goede zelfzorg

• hoe je informatie over GGZ kan vinden

• de risicofactoren en de oorzaken

• het herkennen van stoornissen of psychosociale problemen

• welke professionele zorg voorhanden is

Boodschap 2: vroegdetectie, integratie ggz in eerste lijn en goede toeleiding tot gespecialiseerde zorg

Veruit het grootste deel van psychische problemen zijn licht tot mild. Het belangrijkste is dat ze tijdig worden gedetecteerd, en behandeld. Dat betekent:

• EersteLijnsPsychologische Functie (ELPF) in heel Vlaanderen helpen uitbouwen, geïntegreerd in de GGZ-netwerken;

• Vroegdetectie, vroeginterventie en vroegcuratie sterker koppelen: coördinatie tussen lijnen stimuleren/ schotten tussen lijnen wegnemen;

• Inzetten op het verhogen van basisvaardigheden Eerste Hulp bij Psychische Problemen (EHPP) bij brede bevolking

• Deskundigheid verhogen van partners op de eerste lijn  (huisarts, …)

Zorgnet-Icuro engageert zich om vanuit de GGZ  werkmodellen en projecten aan te reiken aan de eerste lijn om de liaisonfunctie en de kennisoverdracht te versterken.

Boodschap 3: een nieuwe rol voor de professional

We moeten van een “medisch model” naar een zorgmodel waarbij de hulpverlener ook en vooral “coach” is van de patiënt. Ervaringsdeskundigen en mantelzorgers moeten een significante plaats krijgen in de zorg. Zorgnet-Icuro engageert zich om aanbevelingen te formuleren voor aanpassingen aan de opleidingen van zorgverleners, projecten ervaringsgericht werken op te zetten en KB78 aan te passen.

Boodschap 4: van pilootprojecten naar een zorgsysteem. Geïntegreerde benadering op populatieniveau

Er is momenteel een sterke behandelkloof. Op 100 personen krijgen er in de loop van het jaar 9 personen een psychisch probleem. Van de 9 krijgen er slechts drie een behandeling. Bovendien is het aanbod slecht gespreid in Vlaanderen toe aan verbetering. Na het waardevolle artikel 107 worden verdere stappen verengd tot beddenafbouw en de creatie van mobiele teams. Bovendien is de financieringstechniek niet flexibel en duurzaam genoeg. De netwerken art. 107 moeten structureel verankerd worden. Onze beide gezondheidsministers moeten daarvoor samenwerken.

Zorgnet-Icuro engageert zich om realististische voorstellen te formuleren over zorgstrategische planning, governance van structureel verankerde netwerken, modulaire financiering. Wat dat laatste betreft:

1. De huidige programmatie van kenletters en diensten wordt vervangen door een zorgstrategische planning met zowel voor promotie, preventie, behandeling, re-integratie en participatie in de samenleving een flexibel aanbod volgens de evoluerende noden in een bepaald werkingsgebied.

2. De diverse huidige financieringsmethoden worden vervangen door een financiering van opdrachten en modules. Prestatiegebonden financiering moet evolueren naar opdrachtgebonden financiering, persoonsvolgend versus voorzieningsgebonden, …)

3. Het nieuwe zorgdecreet moet deze ontschotting en samenwerking over diensten heen faciliteren. Voor de governancestructuur dient gecheckt in welke mate een coöperatieve vennootschap met sociaal oogmerk een goede formule is. 

Boodschap 5: continue kwaliteitsverbetering

Elk onderbouwd kwaliteitsbeleid bestaat uit 3 componenten: Quality Planning, Quality Improvement en Quality Control. Toch zetten we voornamelijk in op Quality controle met onder meer accreditatie, een geactualiseerd referentiekader, VIP²GGZ, en een Kwaliteitsdecreet. Aandacht voor de andere componenten graag. Zorgnet-Icuro streeft naar dynamische innovatieplatformen, incentives voor kwaliteit en innovatie (cf. het cappucinomodel in Nederland) en het Vix ( “huis van de kwaliteit”) mee uit te bouwen. De resultaten van de zorg moeten aantoonbaar worden voor patiënt en zijn familie, maar ook voor de maatschappij. 

P.S.