Nooit eerder waren federale ambtenaren langer afwezig wegens ziekte dan in 2024. Dat blijkt uit cijfers van Medex, de instantie die het ziekteverzuim bij federale overheidsdiensten opvolgt, die De Tijd en L'Echo vrijdag publiceren.

Gemiddeld waren federale ambtenaren vorig jaar 18,2 werkdagen afwezig door ziekte. Dat is het hoogste cijfer ooit. Als de ambtenaren die geen enkele dag afwezig waren eruit worden gefilterd, dan gaat het zelfs over 25 werkdagen. Dat cijfer lag enkel tijdens corona hoger.

Steeds vaker zijn federale ambtenaren afwezig als gevolg van stressgerelateerde en psychische aandoeningen. In 2015 waren die nog goed voor 30 procent van de afwezigheidsduur, maar in 2024 was dat opgelopen tot 43,7 procent. Alles samen waren federale ambtenaren meer dan 1,5 miljoen dagen ziek afwezig.

De autonome vakbond Nationale Unie van Openbare Diensten (NUOD) vindt de cijfers eenzijdig. Hij wijst er bijvoorbeeld op dat algemeen ziekteafwezigheidspercentage is gedaald, van 6,71 procent in 2023 naar 6,42 procent in 2024. Dat percentage betekent dat een federaal ambtenaar vorig jaar gemiddeld 6,42 dagen op 100 afwezig was door ziekte. Volgens de vakbond ligt dat percentage ook duidelijk lager dan in de privésector (8,57 procent). En hetzelfde geldt voor langdurige afwezigheden, klinkt het nog. 

NUOD is wel bezorgd over de toename van de stressgerelateerde en psychische aandoeningen. "In plaats van te kijken naar dieperliggende oorzaken - hoge werkdruk, personeelstekort, te weinig middelen, onaangepaste managerpraktijken - focust het debat op de 'individuele verantwoordelijkheid' van de ambtenaren", betreurt de vakbond. Hij roept op om aandacht te hebben voor de arbeidsomstandigheden en om meer in te zetten op preventie en ondersteuning. "De opeenvolgende besparingen op middelen en personeel hebben de toestand ondraaglijk gemaakt."

Minister voor Ambtenarenzaken Vanessa Matz (Les Engagés) zegt in een reactie dat ze sterk inzet op welzijn op het werk binnen de federale overheid. Zo wordt ingezet op preventie van stress en burn-out en het versterken van een gezonde werkcultuur via Empreva, de gemeenschappelijke dienst voor preventie op het werk binnen de federale overheid, en via de verdere uitwerking van acties uit het Plan Mentaal Welzijn op het Werk. Er worden ook vormingen georganiseerd om medewerkers weerbaarder te maken. 

In het kader van de inspanningen om medewerkers die tijdelijk of langdurig uitvallen te helpen om weer aan de slag te gaan, lanceert ze bovendien een nieuw initiatief. Zo wordt een netwerk opgebouwd van re-integratie-experten binnen de federale overheid, die organisaties zullen ondersteunen bij het re-integratiebeleid van personeelsleden die (tijdelijk) niet meer voltijds inzetbaar zijn. Tegen eind 2025 moeten de eerste gecertificeerde re-integratie-experten aan de slag kunnen binnen de federale diensten.