Vlaamse zorgverleners steunen longkankerscreening breed, maar zien goede informatie, begeleiding en organisatorische ondersteuning als cruciale voorwaarden voor een succesvolle implementatie. Dat blijkt uit een surveystudie binnen het doctoraatsonderzoek van Lauren Michiels (KU Leuven) onder begeleiding van promotoren Isabelle Huys, Guido Van Hal en Christophe Dooms, in samenwerking met masterstudent Caro Verlies  (KU Leuven).

Longkanker blijft een van de dodelijkste kankers, vooral door laattijdige opsporing. Internationale studies zoals de NLST-, NELSON- en MILD-trial toonden al aan dat een lage-dosis CT-scan (LDCT) de sterfte bij hoogrisicogroepen aanzienlijk kan verminderen. Verschillende landen startten daarom met nationale screeningsprogramma’s. België heeft dat nog niet, maar binnen het ZORALCS-pilootproject onderzoekt de Universiteit Antwerpen hoe een dergelijk programma in Vlaanderen vorm kan krijgen.

Het succes van zo’n initiatief hangt niet alleen af van de bereidheid van burgers om zich te laten screenen, maar ook van het draagvlak bij zorgverleners. Een nieuwe richtinggevende (1) bevraging bij 415 Vlaamse zorgprofessionals – huisartsen, apothekers, tabakologen en specialisten – werpt daar licht op. De bevraging liep met steun van De Specialist en MediSfeer.

Draagvlak en verwachtingen

Uit de resultaten blijkt een breed enthousiasme: 91% van de respondenten vindt de invoering van een bevolkingsonderzoek naar longkanker belangrijk of zeer belangrijk. Vooral apothekers, tabakologen en specialisten tonen zich uitgesproken positief. Huisartsen zijn iets terughoudender, maar blijven met een gemiddelde score boven vier op vijf overwegend voorstander.

Ook over de verwachte impact op het gezondheidssysteem zijn de meesten optimistisch. Negen op de tien verwachten een positieve of zeer positieve invloed. Apothekers schatten die impact het gunstigst in, gevolgd door tabakologen en specialisten. Huisartsen zijn ook hier wat gematigder, maar blijven positief.

Rol van de zorgverlener

Hoewel het draagvlak groot is, plaatsen veel zorgverleners kanttekeningen bij de praktische uitvoering. Ze beklemtonen dat patiënten goed geïnformeerd moeten worden over de voor- en nadelen van deelname, zeker omdat de beslissing complex is en de balans tussen risico’s en baten niet voor iedereen evident is.

Zorgverleners zien voor zichzelf een sleutelrol in het begeleiden en informeren van patiënten. De meeste deelnemers aan de bevraging zeggen bereid te zijn om mensen actief door te verwijzen naar een screeningsprogramma, maar ze wijzen tegelijk op het belang van duidelijke richtlijnen en toegankelijke informatie.

Naar een Vlaams screeningsprogramma?

België heeft momenteel geen georganiseerd programma voor longkankerscreening, maar de onderzoeksresultaten tonen dat het draagvlak in het zorgveld duidelijk aanwezig lijkt. Als de overheid beslist om zo’n bevolkingsonderzoek in te voeren, is de bereidheid om het te ondersteunen groot — mits voldoende aandacht voor communicatie, opleiding en logistieke ondersteuning.

De Vlaamse zorgverleners zien dus vooral kansen, maar ook verantwoordelijkheden: een goed geïnformeerde patiënt en een goed ondersteunde eerste lijn zullen volgens hen cruciaal zijn om longkankerscreening succesvol in te voeren.

Zie ook symposium longkankerscreening

(1)   De deelnemers bestonden uit 203 huisartsen (49%), 121 apothekers (29%), 44 tabakologen (11%) en 47 specialisten (11%). Ze waren gemiddeld 41 jaar oud, voor 73% vrouw en hadden gemiddeld 16 jaar beroepservaring. De dataverzameling liep van november 2024 tot april 2025.