De geplande plafonnering van ereloonsupplementen in de ambulante zorg zorgt voor grote onzekerheid bij jonge artsen-specialisten. Voor de Limburgse oftalmoloog Frédéric Smeets heeft het beleid van minister Vandenbroucke verregaande gevolgen. Zijn plannen om een eigen praktijk uit te bouwen staan noodgedwongen ‘on hold’. Hij is klaar om te starten, maar de onzekerheid door de kaderwet laat dat niet toe. Wat overblijft, is een gevoel van teleurstelling en verontwaardiging.

Frédéric Smeets, afgestudeerd oftalmoloog en twee jaar aan de slag, combineert vandaag een functie als consultant in UZ Leuven met werk in de privépraktijk EyeClinic. De bedoeling was zich op korte termijn te associëren of zelfstandig een praktijk te starten in de regio Hasselt. Maar dat plan heeft hij voorlopig opgeborgen. “Ik wíl investeren, maar ik weet niet waarop ik moet rekenen. Zonder garanties of duidelijke vooruitzichten begin je geen zware financiële engagementen.”

De geplande plafonnering van supplementen tot 25% in de ambulante sector maakt de risico’s voor jonge artsen bijzonder groot. “Ik kan een businessplan maken, maar ik kan het nergens op baseren. Niemand weet hoe de situatie er over twee of drie jaar uitziet. Hoe maak je dan als jonge arts een verantwoorde keuze om te investeren?”

Ervaren collega’s met een eigen praktijk gaven hem een heldere boodschap: als de marges nog kleiner worden, is het dan nog de moeite om al je tijd en energie in een onderneming te steken? Het is niet alleen de inkomenszekerheid die verdwijnt, maar ook het fundament waarop je een praktijkmodel bouwt.

Is het dan helemaal uitgesloten om in de nabije toekomst nog een extramurale oftalmologische praktijk te starten?  “Voorlopig kijk ik de kat uit de boom. Of het nog mogelijk is om een rendabel model uit te werken, hangt af van hoe het beleid verder evolueert. Als ik ooit die stap durf zetten, zullen investeringen en kosten uiterst voorzichtig benaderd moeten worden. Het zal stap voor stap moeten, en misschien met meerdere collega’s samen.”

Intramurale sector onder druk
Als extramurale artsen afhaken of hun plannen opschorten, komt het zorgsysteem onder druk. “Onze ziekenhuizen zijn daar absoluut niet op voorzien. Ze hebben noch de capaciteit, noch de logistieke mogelijkheden om alle extramurale artsen onder te brengen. Er is simpelweg te weinig ruimte, personeel en OK-tijd om die toestroom op te vangen. Bovendien: als alles intramuraal moet verlopen, lopen de wachttijden op en daalt de toegankelijkheid. Ik vrees dat dit het meest schrijnende gevolg is van de aangekondigde maatregelen.”

Tegelijk ziet Smeets hoe private equitygroepen steeds vaker medische praktijken opkopen, een fenomeen dat al ingeburgerd is in de tandzorg en nu ook in de oogheelkunde zijn intrede doet. “Artsen gaan dan in loondienst bij investeringsgroepen die alles managen. Voor mij haalt dat alles weg wat het beroep aantrekkelijk maakt: je professionele vrijheid, je verantwoordelijkheid, je visie op zorg. Het vrije beroep dreigt te verdwijnen.”

Vandenbroucke liet recent nog weten tegen deze commercialisering van medische praktijken te zijn, maar volgens Smeets is het net zijn beleid dat dit proces versnelt: “Alleen de grote commerciële spelers, die hun kosten kunnen drukken door als groothandel aan te kopen en met betere marges te werken, zullen overleven.”

Klassengeneeskunde
Voor de jonge oogarts is het duidelijk dat het beleid vandaag gestuurd wordt door ideologie, niet door overleg of langetermijnvisie. “Minister Vandenbroucke wil klassengeneeskunde vermijden, en daar kan ik in komen. Maar met wat nu gebeurt, zal hij wellicht het omgekeerde bereiken.” Wat hem vooral stoort, is het gebrek aan duidelijkheid en dialoog. “Het beleid communiceert niet transparant. Je weet niet waar je naartoe werkt. Hoe kan je dan als jonge arts je loopbaan opbouwen, investeren, of risico nemen?” 

Ook collega’s delen dat gevoel van teleurstelling en verontwaardiging. “We zijn competitief opgeleid en willen op onze eigen manier bijdragen aan een sterke gezondheidszorg. Maar wat het afgelopen jaar gebeurd is, zet een streep door die ambitie. Het speelveld is compleet veranderd. Je staat in de startblokken, maar kan niet starten.”

Zonder perspectief kijken steeds meer jonge artsen over de grens. “Ik heb al vacatures in Nederland bekeken. Daar is extramurale oogzorg breed ingeburgerd. Laserbehandelingen, cataractingrepen, ooglidcorrecties: dat gebeurt allemaal in privécentra. Dat biedt wél perspectief voor wie zelfstandig wil werken, mocht dat in België niet meer kunnen.”

Toch blijft Frédéric Smeets geloven in het potentieel van het Belgische zorgmodel. “Onze gezondheidszorg is hoog aangeschreven, innovatief en toegankelijk. Maar het is ook een fragiel evenwicht. Als je daar met een ideologische sloophamer doorgaat, tast je de fundamenten aan. Wat we nu zien, is een ontmanteling van het extramurale aanbod.”

De toon van het debat helpt ook niet. “Artsen worden neergezet als graaiers. Er wordt verdeeldheid gezaaid tussen intra- en extramuraal, tussen specialisten en huisartsen. Die polarisatie is nefast. We moeten net samenwerken aan toekomstgerichte zorg.”

Zonder visie geen toekomst
Er moet een visie komen, gebaseerd op overleg en wederzijds vertrouwen, luidt het. “Artsen hebben perspectief nodig. Hoe ziet de zorg er binnen enkele jaren uit? Waar en hoe wil Vandenbroucke besparen? Nu weet niemand waar hij binnen drie jaar aan toe zal zijn.”

Zijn conclusie is helder: “In de visie van minister Vandenbroucke lijkt ondernemerschap niet samen te gaan met zorg voor patiënten. Dat is een misvatting: het zijn net die vrije artsen die mee het verschil maken. Wat we nodig hebben, is een beleid dat vertrouwen geeft. En zeker geen beleid dat onze toekomst bewust ondermijnt.”

> Heeft u een gelijkaardig verhaal dat u wil delen met onze lezers? Neem dan contact op met de redactie via getuigenis@rmnet.be.