Moeten we naar één centrale mutualiteit met Pay for Performance? En als het ziekenhuislandschap verder wordt geconcentreerd, waarop leggen we dan het accent? Deze twee vragen waarop ook het publiek zich kon uitspreken tijdens het debat Medische Wereld, leidden ook tot een interessante gedachtewisseling tussen de sprekers.

Zorgt de afschaffing van de verzuilde mutualiteiten en de invoering  van één centrale mutualiteit voor een efficiënte besparing in de gezondheidszorg?  Driekwart van het publiek oordeelde dat dit beter zou zijn bij een instantpeiling die het debat stoffeerde.

Uiteraard verweerde Luc Van Gorp (CM) zich hier als een duivel in een wijwatervat. “Ik merk op dat de mensen in de zaal zeer enthousiast waren of applaudisseerden als gesproken wordt over het kortwieken van de ziekenfondsmiddelen en men op de mutualiteiten "Pay for Performance" toepast. “Dat applaus vind ik grappig. Ik denk ten eerste dat de burger de kans moet blijven hebben om te kiezen tussen mutualiteiten, en twee: ik moet u ontgoochelen maar de mutualiteiten werken eigenlijk goed samen. De zeven bestaande mutualiteiten tellen nu nog drie digitale systemen en als het aan mij lag was er morgen nog maar één. In die verschillende systemen kruipt immers  een enorme kost”, gaf hij toe. “Anderzijds: alles waarmee we ons bezighouden laten inkantelen in het Riziv? Daarop zit ik niet te wachten.”

“De minister hult zich in stilzwijgen?”, lokte de moderator Frank Vandenbroucke uit de tent. Die zocht even naar zijn woorden. “Ik zie dat onderwerp ook in functie van geld besparen”, dixit de minister. “Ik heb de voorbije drie jaren de ziekenfondsen met alle mogelijke middelen bedreigd.  Op verschillende vergaderingen zei ik dat als ze zich niet aan de afspraken zouden houden, ze hun eigen begrafenis zouden organiseren.

“Deed u dat ook bij de Socialistische Mutualiteit?”, vroeg de moderator ietwat plagend aan de minister, tot jolijt van het publiek. “Ik hou van de gezondheidszorg, ik heb die lief wat inhoudt dat je er soms streng voor moet zijn”, luidde het antwoord. “En dat voor alle actoren. De mutualiteiten moeten een aantal dingen wezenlijk veranderen. Bijvoorbeeld het probleem van langdurig zieken. Ze zullen het ook financieel sterk voelen als ze daar niet aan meewerken. En verder: er zijn domeinen waarop je inderdaad synergie kunt organiseren door samen te werken. Langs de andere kant: het idee dat je ziekenfondsen moet omvormen tot één staatsinstelling? Dat lijkt me een brug te ver. Dat precies is verstaatsing! Voor mij komt het erop aan om te responsabiliseren. Als we in dit debat voor een artsenpubliek op de kap van de ziekenfondsen zitten, levert dat applaus op. Zit ik bij een publiek van syndicalisten op de kap van artsen, idem dito. Daarmee moeten we stoppen”, aldus de staatsman in Vandenbroucke.

Zorgconcentratie 

Bij negen op de tien toehoorders (87,9%) bleek uit een andere enquêtevraag tijdens het debat, leefde de overtuiging dat UZ’s extra vergoed moeten blijven voor hun rol als opleidingscentra voor artsen. En wat met de zorgconcentratie? 

“Ik wil dat de beddenhuisbehoefte vermindert, met name voor chirurgie. Zo bezocht ik net nog het AZ Sint-Blasius waarbij enkele projecten voor telemonitoring bij redelijk complexe operaties veelbelovend zijn. Ze verminderen het aantal overnachtingen aanzienlijk. Ook voor een project gericht op diabetespatiënten gold dat. Dat is de toekomst: acute ingrepen die veel minder zullen leiden tot een nood aan overnachtingen. Alleen voor langdurige zorg bij chronische patiënten kunnen meer overnachtingen overwogen worden. Minder beddenhuis betekent niet minder ‘huis’. Je zult nog gespecialiseerde dagziekenhuizen moeten hebben. Maar: als dat inkrimpt, is het niet efficiënt om alles maar kleiner te maken. Net omwille van de inzet van het personeel.”

“Zult u dergelijke ingrepen van hogerhand opleggen en spreiden?”, werd Vandenbroucke voor de voeten geworpen. “Van hogerhand opleggen doen we meestal niet in deze sector. Je moet nabijheid hebben waar het kan, bijvoorbeeld in de geriatrie. Maar voor pediatrische oncologie telt Nederland één centrum voor 17 miljoen inwoners. Met enorme voordelen, onder meer mee zijn in toponderzoek en bundelen van expertise. Dat is ongelofelijk belangrijk voor die kinderen en de vooruitgang van medische zorg. Wij Belgen tellen acht dergelijke centra! Dan zeg ik: ik wil dat aantal centra tot drie reduceren.”

Het debat verliep pittig, maar soms kon er toch een ontspannen lach af bij de sprekers.

“Daar is het systeem ook anders”, klonk het uit het publiek. “Dat is niet meer van deze tijd”, ging Vandenbroucke onverstoorbaar verder.  “Jullie hebben me wat opgenaaid, dus ik sta scherp (gelach bij het publiek). Bij dergelijke maatregelen klinkt "Oei, oei, oei," en beginnen UZ’s elkaar dan te bestoken bij de Raad van State. Als we zelfs bij UZ’s niet akkoord gaan dat we die moeten concentreren… nog andere voorbeelden zijn majeure trauma’s en gespecialiseerde beroertezorg. Waar we dat deden, blijkt concentratie van complexe episodes echt te renderen in termen van overleven en kwaliteit. Idem voor borstkanker (de complexe aspecten). Chemotherapie die opgevolgd wordt en een stuk van de radiotherapie kun je dan weer heel sterk spreiden.

Van zijn kant vindt dr. Marc De Ridder, CEO UZ Brussel die hierop inpikt als oncoloog, meer centralisatie goed, op voorwaarde dat zoiets in A- en B-centra verloopt. Problematisch is volgens hem wel wat nu op tafel ligt over fiscalisatie in de onderhandelingen, wat zal leiden tot  135 tot 140 miljoen verlies voor UZ’s. “Wij vragen de verankering van de huidige fiscalisatie voor onderzoek. Daarnaast lag bij de besparingsvoorstellen de medische assistentie door assistenten bij operaties op het kapblok. Terwijl je daar als arts meer tijd in steekt, dus moeten we die prestatievergoeding behouden.”

Wat die reorganisatie van het ziekenhuislandschap betreft, wees Margot Cloet (Zorgnet-Icuro) erop dat vandaag tien ziekenhuizen fuseren in Vlaanderen en flink wat andere ziekenhuizen zich nog anders herorganiseren. “Bij die reorganisatie mag de afstemming op de (versnipperde) eerste lijn niet vergeten worden. “In het verhaal van huisartswachtposten en spoedgevallen weten mensen niet altijd goed welke richting dat uitgaat.”

Op de vraag of velen niet wegtrekken naar perifere ziekenhuizen omdat ze daar beter aan de bak komen, kon Johan Blanckaert (Bvas) spreken uit eigen ervaring: “Ik werkte 28 jaar in UZ Leuven, maar had mijn praktijk in Ieper. Je hebt voeling met een bepaalde streek en je kunt niet beletten dat artsen zich daar gaat vestigen.

Voor Frank Vandenbroucke  hoeven UZ’s niet per se de topspecialist in alles te zijn. Ook niet-UZ’s  spelen daar een rol. Wel hebben universitaire ziekenhuizen een belangrijke functie op te nemen in het plan zeldzame ziekten.

> “Artsenberoep is totaal gesubsidieerd” (Vandenbroucke)

> Vandenbroucke geeft ziekenfondsen veeg uit de pan