De geplande plafonnering van de ereloonsupplementen tot 25% in de extramurale zorg werpt een schaduw van onzekerheid over de toekomst van jonge artsen-specialisten. Gynaecologe Jolien Govaerts is een van hen. Na jaren inzet en investering ziet ze haar plannen stilvallen. “Je werkt keihard als assistent, bouwt een praktijk op, en net wanneer je denkt te kunnen beginnen, moet je alles ‘on hold’ zetten.”

In januari 2023 begon dr. Govaerts als gynaecologe in het Gentse AZ Jan Palfijn. Kort daarna opende ze ook een privépraktijk in Hansbeke, waar ze gedeeltelijk geconventioneerd werkt. “Zwangere vrouwen komen graag ’s avonds na hun werkuren op raadpleging, vaak met hun partner erbij. Ik wil zorg laagdrempelig en flexibel maken. Tegelijk geeft het mij de mogelijkheid om werk en gezin beter te combineren.”

De consultatieruimte werd ingericht in haar eigen woning, die ze samen met haar man kocht. “We willen het gebouw renoveren en moderniseren. Maar vandaag staat dat plan stil. Alles is doorgerekend met mijn boekhouder, en als de plafonnering van de ereloonsupplementen erdoor komt, wankelt het hele model waarop mijn praktijk gebouwd is.”

De investeringen in een moderne gynaecologische praktijk zijn aanzienlijk. “Een degelijk echotoestel kost al snel tienduizenden euro’s. En voor een echo krijgen we nog niet de helft van wat andere specialisten ontvangen. Maar om kwaliteitsvolle opvolging te garanderen, heb ik ook andere toestellen nodig, zoals een CTG en een colposcoop. Voorlopig kan ik die niet aanschaffen. Ik wil investeren in betere zorg, maar als de inkomsten onvoorspelbaar zijn, moet ik dat uitstellen.”

Onzekerheid regeert
De beperkingen remmen niet alleen haar praktijkontwikkeling, ze hebben ook een rechtstreekse impact op de zorg. “Als ik in mijn privépraktijk bij een routineonderzoek iets verdachts opmerk, maar ik mis het juiste toestel om dat verder te onderzoeken, dan moet ik toch nog naar het ziekenhuis doorverwijzen. Vrouwen blijven daardoor langer in onzekerheid. En dat terwijl je net in de privépraktijk snel en geruststellend wil kunnen handelen.”

Het tarief voor een consultatie bedraagt momenteel 32,84 euro. “Trek daar je vaste kosten, je materiaal, software en administratie van af, en je houdt in je extramurale praktijk nauwelijks iets over. Zonder supplementen kan ik zelfs de basiskosten nauwelijks dekken. Als we straks beperkt worden tot een supplement van 25%, dan mag ik hoogstens 41 euro aanrekenen. Dat is onhoudbaar.”

Ze vindt het onbegrijpelijk dat artsen constant verantwoording moeten afleggen voor eerlijke tarieven. “Voor een loodgieter die na de werkuren komt, vindt iedereen het normaal dat er extra betaald moet worden. Maar als een arts tot ’s avonds laat beschikbaar is, dan zou dat plots niet mogen. Mijn tijd is toch niet minder waard dan die van iemand anders?”

Tegelijk voelt dr. Govaerts hoe het maatschappelijk discours kantelt. “De ene keer worden we afgeschilderd als geldwolven, de andere keer als daders van ‘obstetrisch geweld’, als monsters. Alsof we niet met zorg en respect werken. Het is precies onze medische opleiding die ons in staat stelt om vrouwen in hun geheel te begeleiden, van puberteit tot na de menopauze.”

Gynaecologen naar de zijlijn?
Ze maakt zich zorgen over een verontrustende tendens op sociale media, waar menopauzeconsulenten, endometriosecoaches en PCOS-consulenten hun diensten aanbieden, vaak zonder medische achtergrond. “Ze nemen stukjes van onze zorg over, zonder het hele plaatje te zien. En daar kunnen wij moeilijk tegenop concurreren.”

Jolien Govaerts signaleert nog een ander knelpunt. “De overheid duwt zwangere vrouwen steeds meer richting de eerstelijn. Het ‘multidisciplinair perinataal programma’ van minister Vandenbroucke wil gezonde zwangerschappen toevertrouwen aan vroedvrouwen. Gynaecologen komen dan pas in beeld als er een echo nodig is of bij complicaties.”

Dat merkt ze ook in haar praktijk. “Sommige patiënten beslissen op 33 of 35 weken zwangerschap om thuis te bevallen met een vroedvrouw. Als arts kom je dan buitenspel te staan. Dat is natuurlijk de vrije keuze van die vrouwen, en die respecteer ik. Maar als de overheid die keuze ook financieel gaat sturen, zoals in Nederland, dan verliezen we verder terrein. En het aantal bevallingen gaat sowieso al in dalende lijn.”

Twee keer in de kou
De frustratie wordt nog groter door het besef dat haar generatie dubbel geraakt wordt. “Wij behoorden tot de laatste lichting assistenten die nog zonder de bescherming van het ASO-statuut hebben gewerkt. We hebben nachten en weekends gedraaid, zonder uurregeling, zonder pensioenopbouw. Toen werd gezegd: ‘Later kan je dat wel inhalen.’ Maar nu blijkt helaas dat het later toch niet goed komt. Zo staan we twee keer in de kou. Als ik vandaag opnieuw zou beginnen, zou ik waarschijnlijk andere keuzes maken.”

De toekomst van het vrije beroep staat onder druk. “Ik wil zelfstandig kunnen werken, met ruimte voor eigen keuzes en flexibel voor mijn patiënten. Maar die ruimte wordt kleiner. Alles wordt onzeker nu. Het voelt heel eng aan.”

Die onzekerheid raakt uiteindelijk ook de patiënt. “Als een patiënte mij ’s avonds belt omdat ze ongerust is, dan zeg ik: ‘Kom maar langs.’ Ik doe de lichten aan en de consultatie kan beginnen. Maar als ik die raadpleging laat in de avond enkel zou mogen aanrekenen aan het gewone tarief, dan ga ik voortaan wel twee keer nadenken.”

Toch blijft Jolien Govaerts zich inzetten. “Als artsen willen we kwaliteitsvolle zorg blijven bieden, maar dat wordt ons steeds moeilijker gemaakt. Wat we terugkrijgen, staat niet in verhouding tot wat we opofferen. Toch blijf ik deze weg gaan, omdat ik geloof dat échte zorg begint bij échte betrokkenheid, en daar mag geen plafond op staan.”

Lees ook :

> Jonge dermatologe getuigt: “Vandenbroucke raakt ons in de kern van wie we zijn als arts”

> "Ik sta in de startblokken, maar raak er niet uit": Vandenbroucke remt carrière van jonge oogarts