Voor het eerst wordt de kwaliteit van de eerstelijnszorg internationale geëvalueerd vanuit het perspectief van de patiënt via PaRIS. Blijkt dat patiënten tevreden zijn over de kwaliteit van de eerstelijnszorg, maar dat de coördinatie van de zorg nog een verbeterpunt is. Vandaar een studiedag vandaag in een organisatie van Sciensano, het Riziv en de FOD Volksgezondheid.

Het PaRIS-initiatief (‘Patient-Reported Indicator Surveys’) van de Oeso is de grootste internationale patiëntenbevraging tot nu toe die de kwaliteit van de eerstelijnszorg vanuit het perspectief van de patiënt bekijkt. De eerstelijnszorg scoort hoog volgens patiënten met een chronische aandoening, weliswaar onder voorbehoud van enkele verbeterpunten. Dat op basis van de peiling via gestandaardiseerde PREMs en PROMs naar ervaringen en uitkomsten van zorg.

Uit de bevraging (maart 2023 – januari 2024), gecoördineerd door Sciensano en gefinancierd door het Riziv, blijkt dat Belgische patiënten overwegend positief zijn:

• 95,4% beoordeelt de zorg als goed (OESO-gemiddelde: 87%).
• 92,7% vindt de zorg persoonsgericht (OESO-gemiddelde: 85%)
• 69,5% acht het gezondheidssysteem betrouwbaar (OESO-gemiddelde: 62%).

België presteert hiermee systematisch op of boven het OESO-gemiddelde. De hoge waardering weerspiegelt investeringen in kwaliteit en patiëntgerichtheid binnen de eerstelijnszorg.

Verbeterpunten: coördinatie, multidisciplinaire werking en gezondheidsvaardigheden

Wel zijn er dus enkele verbeterpunten:

Multidisciplinaire samenwerking

Slechts 46% van de huisartspraktijken betrekt niet-arts-personeel, tegenover een OESO-gemiddelde van 83%. Dat wijst op onderbenutting van ondersteunende profielen zoals verpleegkundigen en administratief personeel, met mogelijke implicaties voor de efficiëntie van de huisartsenzorg.

Zorgcoördinatie

Slechts 67,7% van de patiënten ervaart goede samenwerking tussen zorgverleners; bij huisartspraktijken voelt slechts 47,5% zich goed voorbereid op coördinatie. Dat suggereert structurele tekortkomingen in de integratie van zorg, met risico op fragmentatie, duplicatie van informatie en verminderde toegankelijkheid.

Gezondheidsvaardigheden en digitale inclusie

Terwijl 63,1% van de patiënten vertrouwen heeft in het management van hun eigen gezondheid, is dat bij patiënten met meerdere chronische aandoeningen significant lager. Slechts 8% voelt zich comfortabel met online gezondheidsinformatie. Dat vormt een belemmering voor gedeelde besluitvorming en zelfmanagement.

Relevantie voor beleid en praktijk

De resultaten onderstrepen het belang van een beter geïntegreerde zorginfrastructuur, waarin: huisartsen ondersteund worden door multidisciplinaire teams, digitale tools gebruiksvriendelijker worden gemaakt en zorgcoördinatie structureel gefaciliteerd wordt.

Volgens Pedro Facon (Riziv, foto) is geïntegreerde zorg versterken voor chronische patiënten een beleidsprioriteit. Het rapport fungeert als objectieve basis voor evaluatie van bestaande initiatieven en toekomstige hervormingen.

Studiedag

Vandaag, op 18 juni 2025 vindt een nationale studiedag plaats waar patiënten, zorgverleners, onderzoekers en beleidsmakers de resultaten zullen bespreken en gezamenlijke strategieën zullen bepalen. Doel: verder bouwen aan een toekomstbestendig, patiëntgericht zorgmodel. Herhaling en uitbreiding van het PaRIS-onderzoek zijn voorzien om evoluties op te volgen en beleidsimpact te monitoren.

Voor artsen betekent dit rapport een oproep tot versterking van teamwerking, aandacht voor zorgcontinuïteit en ondersteuning van de patiënt in digitale en zelfzorgcompetenties. Het rapport is vanaf 18 juni beschikbaar op de website van Sciensano.

Methodologie

De Belgische studie bevroeg 4.687 patiënten, van wie 3.503 met minstens één chronische aandoening; en daarnaast 59 huisartspraktijken over hun structuur, werkwijze en ervaringen.

De gebruikte meetinstrumenten omvatten zowel PREMs (ervaringen zoals communicatie, wachttijden, gedeelde besluitvorming) als PROMs (gezondheidsuitkomsten zoals symptomen, functioneel functioneren, zelfredzaamheid).