Sinds de Belgische Mededingingsautoriteit op 8 oktober meedeelde dat ze huiszoekingen uitvoerde in het kader van praktijken die de markttoegang van biosimiliaire geneesmiddelen beperken, brachten ook Belfius en KPMG twee rapporten uit die de lage uptake van biosimilars aankaarten en duiden.
Belfius publiceerde haar jaarlijkse MAHA-studie, die dieper ingaat op de (precaire) financiële situatie van de Belgische ziekenhuizen. Het rapport toonde onder andere aan dat in 2018 ziekenhuizen 10,7% meer omzet draaiden voor farmaceutische producten dan in 2017, vaak ingegeven door steeds duurder wordende innovatie. De winsten geboekt in de ziekenhuisapotheek dragen immers bij tot de financiële gezondheid van het ziekenhuis. Daar zit nu net de angel. Ziekenhuizen hebben namelijk een blijvende incentive om eerder duur aan te kopen. Hoe duurder het geneesmiddel, hoe eenvoudiger voor het ziekenhuis om een financiële marge te onderhandelen met de (vaak originele) geneesmiddelenproducent. In België mogen de ziekenhuizen overigens die financiële marge grotendeels houden. Het is niet normaal dat ziekenhuizen er belang bij hebben eerder een duurder geneesmiddel aan te kopen dan de goedkopere biosimilar voor dezelfde therapie. Een debat over een degelijke en correcte financiering van ziekenhuizen dringt zich meer dan ooit op.
Ook Medicines for Europe, de Europese koepelorganisatie voor toegankelijke geneesmiddelen, vestigde de aandacht op het rapport van KPMG “Improving healthcare delivery in hospitals by optimized utilization of medicines”. Dit rapport brengt fijnmazig in kaart hoe het aankoopbeleid in ziekenhuizen in 8 Europese landen beter kan inspelen op een optimaal gebruik van geneesmiddelen. Hoeft het gezegd dat biosimilaire en generische geneesmiddelen daarbij een sleutelrol moeten kunnen spelen? België blijkt echter laatste in de klas te zijn in het gebruik van generische en biosimilaire geneesmiddelen in ziekenhuizen. Op die manier kan de prijsdynamiek uiteraard niet voldoende spelen. We moeten daarom het aankoopbeleid van ziekenhuizen en de impact ervan op de publieke middelen die het RIZIV ter beschikking stelt, goed tegen het licht houden. De manier waarop lastenboeken worden samengesteld, bevoordeelt maar al te vaak de originele geneesmiddelen. Daarnaast duurt het nog altijd veel te lang voordat openbare aanbestedingen worden uitgeschreven, ook al is de concurrentie reeds maanden of jaren op de markt. Is dit normaal?
Laat dit vooral een oproep zijn om tot een fundamenteel debat te komen met onder meer de ziekenhuissector om de biosimilars (en bij uitbreiding de generische geneesmiddelen) volop hun rol te laten spelen op de Belgische markt. Hier heeft iedereen bij te winnen, niet in het minst de staatskas en de patiënten. Ziekenhuizen moeten hier vervolgens uiteraard ook wel bij kunnen varen.
