De Belgische gezondheidszorg stevent af op een kantelpunt. Artsen voelen zich gemarginaliseerd, patiënten ondervinden de gevolgen van structurele tekorten, en de zorginstellingen zuchten onder een beleid dat de complexiteit van het terrein systematisch negeert. Telkens opnieuw valt daarbij één naam: Frank Vandenbroucke. Het wordt tijd dat hij ontslag neemt.

Waar hij ooit bekendstond als architect van doordachte hervormingen, is hij vandaag vooral het gezicht geworden van een bestuursstijl die vervreemdt, verhardt en de kern van de zorg ondermijnt. Wie terugkijkt op zijn politieke loopbaan, ziet geen reeks toevallige misstappen, maar een hardnekkig patroon van verkeerd leiderschap, institutionele arrogantie en morele blindheid. 

Vandenbroucke voert beleid dat steunt op abstracte modellen en cijfers, met een diepe kloof tussen kabinet en werkelijkheid. Zijn stijl is rationeel maar ongenaakbaar, intellectueel maar wereldvreemd. Het ontbreekt hem niet aan intelligentie, wel aan verbinding, empathie en correctheid. Macht uitoefenen is één ding. Macht erkennen als gedeelde verantwoordelijkheid is iets heel anders. Die nuance lijkt in zijn beleid structureel zoek.

De voorgestelde kaderwet hervormt de relatie tussen overheid en zorgverleners niet, maar verwoest die. Conventievrijheid wordt afgeschaft: artsen mogen enkel nog volledig wel of niet geconventioneerd zijn. Universitaire contexten, waarin artsen vaak deels geconventioneerd werken, verliezen zo hun flexibiliteit. Premies die ooit bedoeld waren om kwaliteit te stimuleren, worden nu ingezet als drukmiddel: bij het uitblijven van een akkoord krijgt niemand nog iets. 

Bestuurlijke chantage

De minister krijgt bovendien de mogelijkheid om ereloonsupplementen eenzijdig te plafonneren, zonder parlementair debat. Alsof dat nog niet volstaat, krijgt hij ook macht over de erkenning van RIZIV-nummers. Kortom: conformeer je, of verlies je je rechten.

Wat verkocht wordt als modernisering, is in werkelijkheid bestuurlijke chantage. Er is geen sprake van overleg, maar van eenzijdige controle. De boodschap aan artsen is duidelijk: je hoeft niet akkoord te gaan, maar als je dat niet doet, betaal je de prijs. Dit is geen beleid gebaseerd op partnerschap, maar een systeem waarin gehoorzaamheid wordt afgedwongen met sancties.

De gevolgen voor de patiënt zijn even ernstig als voorspelbaar. Kapitaalkrachtige burgers zullen uitwijken naar privéklinieken of buitenlandse zorg waar flexibiliteit en supplementen nog wél mogelijk zijn. Minder begoede patiënten blijven aangewezen op een ondergefinancierd publiek systeem, waarin wachttijden oplopen, keuzes verdwijnen en de motivatie van zorgverleners afbrokkelt. 

Zo creëert de minister de ongelijkheid die hij beweert te bestrijden: een gezondheidssysteem met twee snelheden, waarin zorg geen universeel recht meer is, maar een kwestie van koopkracht.

De medische sector moet nu de rug rechten. Het is niet langer voldoende om bezorgdheid uit te drukken in persberichten of technocratische nota’s. Artsen moeten zich verenigen, organiseren en actie voeren. Niet om eigenbelang te verdedigen, maar om de fundamenten van een toegankelijke, kwaliteitsvolle en mensgerichte zorg te beschermen.

Eeuwige trotskist

De medicomut kan geen onderhandelingsplatform zijn zolang de kernprincipes van het overlegmodel worden ondergraven. Een tijdelijke sluiting van niet-dringende consultaties, juridische stappen via het Grondwettelijk Hof en een krachtige communicatiecampagne naar de bevolking toe zijn geen radicale stappen, maar noodzakelijke stappen in een tijd van bestuurlijke ontsporing.

Frank Vandenbroucke is geen onbekwame minister. Hij is een competente technocraat met een heldere visie, maar ook een eeuwige trotskist. Het probleem is dat zijn visie geen ruimte laat voor afwijking, tegenspraak of aanpassing. Hij luistert niet naar het terrein, hij corrigeert zichzelf niet, en hij gebruikt macht zonder reflectie. Dat maakt hem gevaarlijk voor een sector die draait op vertrouwen, dialoog en menselijke relaties.

Oproep aan de artsensyndicaten

Concreet: artsen moeten de medicomut verlaten zolang deze kaderwet niet formeel wordt ingetrokken. Alle artsensyndicaten zouden dringend een buitengewone algemene vergadering moeten bijeenroepen om één helder mandaat af te spreken: geen akkoord, geen premies, geen chantage. Daarnaast is een symbolische, gecoördineerde 24-uurssluiting van niet-dringende consultaties een krachtig signaal dat artsen dit niet zomaar laten passeren.

Ook juridische stappen zijn nodig. De sector moet gezamenlijk naar het Grondwettelijk Hof stappen. Parallel daaraan moeten artsen de publieke opinie actief informeren: via opiniestukken, sociale media en interviews. Maak de bevolking duidelijk wat er op het spel staat voor hun keuzevrijheid, toegang tot zorg en de kwaliteit van hun behandeling.

Solidariteit op het terrein

Ten slotte is samenwerking met andere zorgberoepen essentieel. Apothekers, kinesitherapeuten, vroedvrouwen, verpleegkundigen, allemaal worden ze geraakt door dezelfde logica van controle en standaardisering. Verdeeldheid is precies wat dit beleid voedt. Echte weerstand begint bij solidariteit op het terrein.

De zorg verdient geen absolute leiders. Ze verdient partnerschap. En daarom is het moment gekomen dat Vandenbroucke opstapt. Niet als bestraffing, maar als noodzakelijke stap om het vertrouwen in het beleid te herstellen. Wie de zorg gijzelt voor bestuurlijke efficiëntie, verliest het moreel gezag om haar te leiden.