In juni 2016 opende de Orde een meldingspunt agressie artsen. Begin november telde het 209 meldingen. In ruim  8/10 keer is het slachtoffer een huisarts. In 27% van de gevallen is er sprake van verbaal geweld met psychologisch effect.
Het totaal van 209 is duidelijk een onderschatting van de werkelijkheid. Sommige artsen geven niets aan. Nederlandstalige artsen maken vaker gebruik van het meldpunt, driekwart komt uit Vlaanderen). Mannen zijn bijna evenveel slachtoffer als vrouwen. Huisartsen betalen een veel hogere prijs voor de agressiviteit: van de 209 klagers zijn er 172 huisartsen, onder wie 10 artsen in opleiding. Dat komt neer op 82%.
"Er is geen trendbreuk sinds het begin (*). De daders zijn niet noodzakelijk vreemden, niet noodzakelijk psychiatrische patiënten of criminelen", zegt Koen Matton, manager van het platform 'Arts in Nood'. Uit de laatste statistieken blijkt zelfs dat de dader in meer dan de helft van de gevallen bij het slachtoffer bekend is. In 19% is er sprake van een psychiatrische voorgeschiedenis (7 keer op 10, maar het profiel wordt niet vermeld).
"Incidenten gebeuren in 'normale' plaatsen", zegt Koen Matton. Zo bijvoorbeeld in consultatieruimtes in 50% van de gevallen (tegenover 36 incidenten, ofwel 17%, in de woning van de patiënt). In 75 van de 209 zaken was er een soloarts bij betrokken, maar in 85 andere gevallen (41%) ging het om een arts in een groepspraktijk. Bij 17% van de meldingen werkte het slachtoffer in het ziekenhuis of een gezondheidscentrum. "Niemand is immuun voor een slechte ervaring. Het kan op elk moment gebeuren, met een gewone patiënt die plotseling over de schreef gaat. Dat maakt het des te moeilijker om het te voorkomen."
Vuur aan de lont
Wat is de top-3 die het vuur aan de lont steekt? Het gaat onder meer om weigeringen van onrechtmatige attesten of voorschriften, ontevredenheid van de patiënt over de tussenkomst van de arts en ontevredenheid over een van zijn of haar beslissingen. Iets lager in de lijst staan de spanningen rond een te lange wachttijd of de hoogte van de tarieven.
De meeste aanvallen zijn verbaal (111 op 209, ofwel 53%, tegenover 39 fysieke aanvallen). "Ik heb nu een onderscheid gemaakt tussen verbale agressie die bestaat uit 'rechtvaardige' beledigingen, en die met een psychologisch effect - intimidatie, dreigen met represailles, ' een carrière breken' bijvoorbeeld...." Hier gaat het over 57 gevallen, ofwel 27%.
Wat zijn de gevolgen voor de slachtoffers? Artsen worden vaak "gewoon" geconfronteerd met bedreigingen naar persoonlijke integriteit (131 gevallen, of 63%), maar ontwikkelen ook psychologische stress (21 gevallen) en angst (13). De Orde kent 13 zaken van materiële schade en 8 gevallen waarin de arts fysieke schade heeft geleden.
(*) Wegens een onlangs geconstateerd technisch probleem was het formulier op www.ordomedic.be de afgelopen zes maanden niet altijd operationeel. Er is een plausibele onderrapportering. Dat is intussen opgelost, maar het zou riskant zijn om commentaar te geven op recente ontwikkelingen in de cijfers. Op lange termijn kan worden gezegd dat 18 maanden na de lancering in juni 2016 113 meldingen binnenliepen, na 2 jaar 137, en tot april 2019 191.