Opsporing, voorschrijven, vaccinatie, autonome zorgverlening: minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke zet stevig in op een snelle en verregaande hervorming van de taakverdeling tussen zorgberoepen. De bedoeling is om meer medische handelingen te delegeren aan apothekers, kinesitherapeuten en verpleegkundigen. Een voorbereidende nota die Medi-Sfeer kon inkijken, geeft aan hoe ver de ambities reiken.
De artsensyndicaten zetten zich maar beter schrap voor wat komen gaat. Op vraag van minister Vandenbroucke buigt de Hoge Gezondheidsraad zich op woensdag 8 mei over drie grote hervormingsassen in de eerstelijnszorg: de verdere uitbreiding van de bevoegdheden van apothekers, de rechtstreekse toegang tot kinesitherapie, en voorschrijfbevoegdheid voor verpleegkundigen.
De voorafgaande procedure is steeds dezelfde: de apothekers, kinesisten en verpleegkundigen krijgen de kans om op basis van gerichte vragen van Vandenbroucke voorstellen in te dienen om hun takenpakket of bevoegdheden uit te breiden. Daarna is het aan de andere disciplines om weerwerk te bieden en al dan niet met de voorstellen in te stemmen. Het uiteindelijke doel is een wetgevend kader voor de volgende legislatuur.  
Apothekers: ruimere rol in preventie en opsporing
De Hoge Raad Apothekers stuurt aan op een uitbreiding van het takenpakket met een hele reeks preventieve handelingen, met name op het vlak van vroegdetectie en (pre)screening. Het document noemt expliciet:
- opsporen pre-diabetes via vragenlijst aan de patiënt
- spirometrie in normale omstandigheden
- screening in geval van vermoeden van huidkanker;
- vroegdetectie van depressie m.b.v. PHQ2
- suïciderisico-inschatting via een gestructureerd gesprek en korte online training
- klinische parameters meten: bloeddruk, BMI, bloedsuiker, cholesterol, lipiden, zuurstofsaturatie
- POCT testing bij acute keelpijn en vermoeden van een streptokokken-A infectie
- POCT testing voor infectieziekten zoals influenza, RSV, Covid-19
- acute urineweginfecties met recidiverende, ongecompliceerde infectie
Zoals Medi-Sfeer eerder al schreef, vereist dit een aanpassing van WUG-wetgeving “zodat ook een apotheker gemachtigd is om ziekten en gebrekkigheden op te sporen”.
Ook in de ziekenhuizen zou de rol van de apothekers sterk veranderen. De apothekers zien zichzelf functioneren in een zorgteam met de artsen, maar met een heel duidelijke taakafbakening: “De arts stelt de diagnose, de apotheker neemt het voortouw in het medicatieschema en het opstellen van voorschriften.”
Voortaan zou de ziekenhuisapotheker dus de voorschriften afleveren, “zodat de andere leden van het zorgteam meer tijd kunnen besteden aan patiëntenzorg.” Een argument dat we kennen van bij de huisartsen. De apotheker kan het behandelschema voorstellen en voorschriften uitschrijven voor specifieke patiënten en situaties, vooraf bepaald in overleg met de arts, staat er in de nota.
De Hoge Gezondheidsraad moet snel aan de slag met dit hoofdstuk over apothekers: Vandenbroucke verwacht een geconsolideerd advies tegen 30 juni 2025.
Kinesisten: directe toegang wettelijk regelen
Vaak stappen patiënten nu al rechtstreeks naar de kinesist om advies of hulp bij functioneringsproblemen. Die informele directe toegang wordt best wettelijk verankerd als het van de Federale Raad voor Kinesitherapie afhangt. De raad schermt met het recht van de patiënt op vrije keuze van zorgverlener en wil komaf maken met de discriminatie dat andere zorgberoepen wel zorg mogen verlenen zonder voorschrift van een arts. 
Het document bevat een lijst van potentiële toepassingsgebieden die voor directe toegang in aanmerking komen: musculo-skeletaal, cardiorespiratoir, neurologisch, vasculair, perinataal en bekkenbodem, enzovoort. Verder pleit de raad ook voor directe toegang tot kiné voor kinderen tot 16 jaar, voor ouderen en chronisch zieken. De kinesist, zo staat er, heeft wel doorverwijsplicht bij ernstige stoornissen en als hij tijdens de behandeling “rode vlaggen” opmerkt.  
Verpleegkundigen: vaccins en vervolgmedicatie
Voor de verpleegkundigen gaan de voorgestelde hervormingen over het voorschrijven van gezondheidsproducten en geneesmiddelen. Het advies van de Federale raad van verpleegkundigen laat zorgkundigen en basisverpleegkundigen buiten beschouwing en focust op de hoger opgeleide verpleegkundigen verantwoordelijk voor algemene zorg(VVAZ) en op specialistische verpleegkundigen, hoewel voor die laatste categorie al een wettelijke regeling bestaat.
Onder bepaalde omstandigheden en in precies afgebakende situaties moeten ze verbandmiddelen, medische hulpmiddelen maar ook routine-vaccins en vervolgmedicatie kunnen voorschrijven. Voorwaarden zijn: voldoende klinische ervaring, expliciete samenwerking met de oorspronkelijke voorschrijvende arts, en een erkende opleiding in farmacologie.
Betere toegang tot zorg of versnippering?
Alle drie de hervormingslijnen passen in een bredere herverdeling van medische handelingen: taken verschuiven naar andere zorgverleners om – volgens de minister – “zorg toegankelijker en efficiënter” te maken. Maar op het terrein klinkt bezorgdheid: deze hervormingen mogen dan wel de toegang verbeteren, ze dreigen tegelijk de klinische samenhang en coördinatie rond de patiënt te verzwakken.
Lees ook: Verdere uitbouw preventieve rol apotheker stuit op weerstand