In het nieuwe boek 'De stem van de patiënt' stelt auteur Stefan Gijssels de inefficiënte communicatie tussen artsen en patiënten aan de kaak. Vanuit zijn eigen ervaringen als patiëntenvertegenwoordiger, werk in de farmaceutische sector en als overlever van darmkanker schrijft hij hoe patiënten vaak weinig eigen inbreng hebben en geen vragen durven stellen.
Toch is de stem van patiënten van kostbare waarde. Volgens Gijssels hebben dokters een schat van informatie over allerlei ziekten, maar kunnen ze zich vaak weinig voorstellen bij de leefwereld van patiënten. In de communicatie tussen de twee partijen loopt het mis door een verschil in opvattingen, gebrek aan tijd, onduidelijkheid, onbegrip of een gebrek aan vertrouwen.
Daarom pleit Gijssels voor een aanpak waarbij patiënten goed geïnformeerd zijn, mondig durven zijn en een tweede of derde opinie durven te vragen. Als voorbeeld pleit hij voor de 'teach-back'-methode, waarbij de arts aan het eind van het consult de patiënt vraagt om de gemaakte afspraken te herhalen, in plaats van alleen te vragen of alles duidelijk was.
Ook zou er een gedeelde besluitvorming moeten komen, dat is een formeel proces waarbij de patiënt uitvoerig wordt geïnformeerd over de behandelingsopties. Die opties kan de patiënt vervolgens overwegen en bespreken in het kader van de persoonlijke situatie. Daarna wordt in overleg met het medisch team samen besloten wat de best mogelijke optie is.
"Idealiter is er een driehoeksverhouding tussen de staat (in de vorm van gezondheidszorg), de veronderstelde zelfredzaamheid van de burger en de gemeenschap", stelt Gijssels. Die georganiseerde gemeenschap die de patiënt opvangt en begeleidt naar een optimaal resultaat, krijgt vorm als een patiëntenvereniging. Op die manier moet er meer bewustwording komen voor het patiëntenperspectief.
Het boek 'De stem van de patiënt' wordt donderdag 24 april voorgesteld tijdens een panelgesprek met Pedro Facon, Marc Noppen en Ilke Montag.
Laatste reacties
marc brosens
24 april 2025De titel zegt het al : ‘een overlever’. Mr. Ghijssels wil of beter ‘eist’ een goede communicatie, een degelijke uitleg, tweede en waarom niet een derde opinie. Die heeft hij toch? Hij hoeft het enkel te vragen. Indien hij niet verstaan heeft wat tijdens de consultatie is gezegd, kan hij toch vriendelijk vragen om het verstaanbaar uit te leggen? En indien de arts dan vervelend doet, kan hij hem of haar daar toch correct op terecht wijzen? Hij kan toch rustig een second opinion vragen? In mijn 35 jaar als radiotherapeut oncoloog heb ik geleerd dat patiënten die in de wachtzaal luidop met hun ‘miserie’ te koop lopen ( en waarom niet een boek schrijven?) zichzelf heel au sérieux nemen en overtuigd zijn van hun grote gelijk. Er zullen steeds patiënten zijn die artsen voorstellen als dure nitwits die enkel aan hun portemonnee denken. Het zal de Heer Ghijssels een troost wezen dat de meeste artsen hun patiënten wél willen helpen en wél tevreden stellen. Maar ik geef toe: Betweteriger artsen bestaan, net als er ook steeds weer betweterige patiënten zullen zijn.
Als we de epidemiologie mogen geloven zou een gedeelte van de darmkankers geklasseerd mogen worden onder psychosomatische ziekte waarvan akte. ‘Kankeren’ bestaat dus echt.
Axel Vanderperre
24 april 2025L’article met en lumière un enjeu majeur dans les soins de santé : la communication souvent inefficace entre les professionnels de santé et les patients. Ce manque de dialogue provient notamment d’un écart entre les connaissances médicales des soignants et la réalité vécue par les patients. Il en résulte des incompréhensions, un manque de confiance, et parfois une exclusion du patient des décisions qui le concernent directement.
D’où l’importance cruciale de former les professionnels de santé à la communication, à l’écoute active et à l’empathie. Ces compétences doivent être considérées comme aussi essentielles que les compétences techniques. Des méthodes comme le teach-back, qui consiste à faire reformuler les informations par le patient pour vérifier sa compréhension, peuvent renforcer ce lien.
Par ailleurs, il est fondamental de reconnaître que les perceptions du corps médical et celles des patients peuvent différer. Les décisions doivent donc se baser sur une approche partagée, tenant compte des préférences, du vécu et du contexte de chaque patient. Favoriser cette collaboration permettrait d’améliorer la qualité des soins, l’adhésion aux traitements et la satisfaction des patients.
Axel Vanderperre
UTOPIA_BXL founder president
Positif Council coordinator
European Aids Treatment Group - EATG member
(QOL committee & Partners in Science)
International Coalition of Older Persons with HIV - iCOPe - founding member
Avenue Emile Duray 68 B14
1000 Brussels - Belgium
Tel: +32 474 40 85 03
Email : axel.vanderperre@gmail.com
Website : https://santepositivevih.be