Experts pleiten voor betere bescherming op het werk tegen carcinogene stoffen

Experts pleiten in het Federaal Parlement voor een betere bescherming van werknemers tegen de blootstelling aan gevaarlijke geneesmiddelen. Meer dan 12,7 miljoen gezondheidswerkers in Europa, onder wie 7,3 miljoen verpleegkundigen moeten dagelijks met gevaarlijke medicijnen omgaan.

Voor de patiënt is de behandeling met gevaarlijke geneesmiddelen noodzakelijk en zelfs in vele gevallen gelukkig levensreddend. Voor het personeel kan de blootstelling eraan echter gevaarlijk zijn wanneer dit herhaaldelijk en niet veilig gebeurt. Daarom pleiten experts in het Federaal Parlement voor een betere bescherming van alle werknemers.

Gevaarlijke geneesmiddelen, dat zijn carcinogene, mutagene en reprotoxische stoffen. Carcinogene stoffen kunnen kanker veroorzaken, mutagene stoffen kunnen genen (DNA) beschadigen en reprotoxische stoffen kunnen een schadelijk effect hebben op de voortplanting bij zowel mannen als vrouwen.

Tot vandaag is kanker de belangrijkste werk-gerelateerde doodsoorzaak in de Europese Unie: ongeveer 106.500 mensen sterven jaarlijks aan kanker als gevolg van een blootstelling aan carcinogene geneesmiddelen op het werk.

Tot 3 keer meer kans om afwijkingen zoals leukemie of borstkanker te ontwikkelen

Wetenschappelijke studies[1] tonen duidelijk aan dat ziekenhuismedewerkers die met gevaarlijke geneesmiddelen werken, 3 keer meer kans hebben om afwijkingen zoals leukemie en borstkanker te ontwikkelen. Verpleegkundigen die worden blootgesteld aan gevaarlijke geneesmiddelen, hebben tweemaal zoveel kans op een miskraam. Bij oncologische verpleegkundigen werd verhoogde genetische schade aangetoond. Sommige gevolgen tonen zich pas jaren na blootstelling of zijn het gevolg van een lange periode van blootstelling.

Het gevaar beperkt zich echter niet tot degenen die de middelen bereiden of toedienen in ziekenhuizen, maar blootstelling kan doorheen de hele keten: van de productiemedewerkers in de fabrieken, onderhouds- en transportpersoneel, tot thuisverpleging en mantelzorgers.

Birgit Tans, apotheker in het UZ Leuven: “Elke medewerker in de zorgsector komt ooit in zijn of haar carrière wel eens in aanraking met gevaarlijke geneesmiddelen. Maar niet iedereen is zich bewust van de risico’s die dat inhoudt. Goede opleiding van personeel is cruciaal. Voor en tijdens de loopbaan moet daarop ingezet worden, zowel in de ziekenhuisapotheek, op de verpleegafdelingen, bij de artsen, bij de facilitaire diensten, als ook in de thuiszorg. Ook het gebruik van aangepaste beschermingsmiddelen is noodzakelijk om blootstelling aan deze producten zo veel mogelijk te vermijden.”

Overkoepelende aanpak nodig

Blootstelling speelt zich af wanneer er niet in een veilige omgeving kan gewerkt worden, door oa. gebrek aan goed opgeleid personeel, mors- en lekrisico’s en te weinig controles op oppervlaktecontaminaties. Zowel in ziekenhuisapotheek als op de verpleegdiensten, maar ook in de steeds belangrijker wordende thuiszorg, wordt de zorgverstrekker nog vaak blootgesteld aan de risico’s van gevaarlijke geneesmiddelen.

Gitta Vanpeborgh, Federaal Volksvertegenwoordiger Vooruit: "Onze zorgmedewerkers staan dagelijks in de frontlinie. Dat deden ze tijdens de coronacrisis, maar dat doen ze al altijd, dag in dag uit. Wij moeten ervoor zorgen dat onze zorgverstrekkers dan ook goed beschermd worden. Wij moeten zorg dragen voor onze zorgenden."

Betere ondersteuning en controle

Verpleegkundigen, apothekers en andere experts uit het veld komen vandaag samen in het Federaal Parlement. Daar formuleren ze aanbevelingen om de bescherming te verbeteren:

  • Het beschermen van het personeel speelt zich af op verschillende vlakken: goed opgeleid personeel met herhaaldelijke trainingen, adequaat beschermingsmateriaal, veilige systemen voor bereiding en toediening van de geneesmiddelen en regelmatige controles in het werkveld zijn de belangrijkste ingrediënten
  • De verschillen tussen de ziekenhuizen, thuisverpleging, rusthuizen en producenten zijn groot. Dat komt omdat de richtlijnen té algemeen zijn. Een draaiboek van de richtlijnen met een lijst van gevaarlijke geneesmiddelen zoals er in de Verenigde Staten bestaat, zou een belangrijke stap in de goede richting betekenen
  • De controle van de naleving moet beter. Daarom kan er werk gemaakt worden van certificaten voor oncologische centra waar personeel én patiënten in een veilige omgeving kunnen werken of behandeld worden
  • Behandelingen van mensen met kanker gebeurt steeds vaker thuis, maar ook daar zijn er veel verschillen. Een betere omkadering in de thuiszorg en woonzorgcentra voor opleiding, informatiedoorstroom en controle is nodig
     

1.       https://www.gerpac.eu/ classification-of-hazardous- drugs-by-niosh

2.      https://www. theparliamentmagazine.eu/news/ article/preventing-the- exposure-of-nurses-and-health- professionals-to-hazardous- drugs

3.      Skov T, Maarup B, Olsen J, Rørth M, Winthereik H, Lynge E. Leukaemia and reproductive outcome among nurses handling antineoplastic drugs. Br J Ind Med 1992;49:855–61.

4.      Ratner PA, et al. Cancer incidence and adverse pregnancy outcome in registered nurses potentially exposed to antineoplastic drugs. BMC Nursing 2010;9(15)

 

Foto: 

Gitta Vanpeborgh, Kamerlid Federaal Parlement voor Vooruit
Birgit Tans, Ziekenhuisapotheker Oncologie UZ Leuven
Hanne Sanders, Adviseur welzijn en veiligheid op het werk bij Kabinet Federaal Minister Werk en Economie Pierre-Yves Dermagne
France Duvivier, Ziekenhuisapotheker Oncologie CHR Verviers
Marijke Quaghebeur, Verpleegkundig Specialist Oncologie Hematologie UZ Gent

U wil op dit artikel reageren ?

Toegang tot alle functionaliteiten is gereserveerd voor professionele zorgverleners.

Indien u een professionele zorgverlener bent, dient u zich aan te melden of u gratis te registreren om volledige toegang te krijgen tot deze inhoud.
Bent u journalist of wenst u ons te informeren, schrijf ons dan op redactie@rmnet.be.