Wie na een verblijf van minstens 48 uur in een rode zone in het buitenland terugkeert naar België, moet voortaan verplicht in quarantaine én moet zich op dag 1 en dag 7 laten testen op het coronavirus. Terwijl die quarantaine binnenkort langs regionale weg afgedwongen zal kunnen worden, ontbreekt het aan een instrument om ook die tests afdwingbaar te maken. Voorzitter Karine Moykens van het Interfederaal Comité Testing & Tracing vindt dat er federaal een initiatief moet worden genomen.

De federale regering en de deelstaten beslisten woensdag, tijdens een nieuwe bijeenkomst van het Overlegcomité, om de reisregels aan te scherpen. Vanaf vandaag/donderdag 31 december moeten alle Belgen en niet-Belgen die naar ons land terugkeren uit een rode zone, en daar meer dan twee dagen verbleven hebben, verplicht in quarantaine. Die kan pas worden beëindigd na een negatieve PCR-test op dag 7 van die quarantaine. Zo'n test moet echter ook al op de eerste dag van de quarantaine worden afgenomen, zo werd beslist.

Omdat een test na zeven dagen quarantaine eerder al verplicht was, is er geen nieuw ministerieel besluit nodig om de test op dag 1 te kunnen invoeren. Het bestaande ministerieel besluit, aangevuld met de officiële notificatie van het Overlegcomité van woensdag, volstaat. "Dit is gewoon een aanpassing van wetgeving die al bestaat", luidt het op het kabinet van federaal minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (sp.a).

Het ontbreekt de autoriteiten echter nog steeds aan een instrument om die verplichte tests ook echt af te dwingen, stelt Karine Moykens vast. "Wat we nu eigenlijk doen, is vertrouwen op de burgerzin", zegt ze.

"Dit instrument zou het best federaal geregeld worden, want dan zou alles wat testing betreft op het federale niveau zitten", zegt Moykens. Zo kan een PCR-test via het RIZIV terugbetaald worden, zijn de testcentra langs federale weg opgezet en is er sinds kort ook federale wetgeving voor de antigeensneltest. Het zou dus niet meer dan logisch zijn dat er ook voor het afdwingen van de verplichte tests federale regelgeving komt. Moykens stipt aan dat het evenwel om een "gemengd verhaal" gaat, want testing kan ook als een onderdeel van de preventieve gezondheidszorg worden gezien - een regionale bevoegdheid. De exacte aanpak moet politiek uitgeklaard worden, zegt Moykens.

Precies vanuit de logica van preventie zijn de regio's bevoegd voor alles wat de quarantainemaatregelen aangaat. Na het kerstverlof wordt het definitieve uitvoeringsbesluit bij het Vlaams preventiedecreet verwacht, dat boetes mogelijk maakt voor wie zich niet aan een opgelegde quarantaine houdt. Dat besluit is al principieel goedgekeurd door de Vlaamse regering, maar wordt nu nog onderzocht door de Raad van State en de Gegevensbeschermingsautoriteit.