"Hyperzwaartekrachtkuur" kan wondgenezing bij astronauten bevorderen

In een nieuw onderzoek testen wetenschappers van het nucleair onderzoekscentrum SCK CEN en de UGent een behandeling voor de vertraagde wondgenezing die astronauten ondervinden tijdens een ruimtereis. Met een "hyperzwaartekrachtkuur" zouden de effecten van stress van langdurige gewichtloosheid tegengegaan kunnen worden.

In de ruimte worden astronauten onder meer blootgesteld aan kosmische straling, langdurige gewichtloosheid en sociaal isolement. Die factoren veroorzaken onder meer stress. "Als het lichaam stress ervaart, maakt het eerst adrenaline en vervolgens cortisol aan. Langdurige stress zorgt voor een chronische blootstelling aan het stresshormoon cortisol. Die chronische blootstelling onderdrukt het immuunsysteem, terwijl wondherstel net afhankelijk is van een goed functionerend immuunsysteem", zegt doctoraatsstudente Eline Radstake.

Stress remt wondgenezing dus af. Die wondgenezing komt bovendien nog trager op gang wanneer er langdurige gewichtloosheid bij komt kijken.

Een "hyperzwaartekrachtkuur" zou het tij kunnen keren en vertraagde wondgenezing tegengaan. ESTEC, het onderzoekscentrum van de Europese Ruimtevaartorganisatie ESA, beschikt over een grote installatie die dergelijke hyperzwaartekracht kan opwekken. De Large Diameter Centrifuge spint tegen hoge snelheid om zijn eigen as en simuleert zo zwaartekrachten tot 20G. Ter vergelijking: op aarde zorgt een zwaartekracht van 1G ervoor dat wij niet zweven. In de ruimte bedraagt die 0.

In september zullen SCK CEN en UGent "gestresseerde en gewonde huidcellen" in het toestel laten slingeren. Het gaat om "normale humane dermale fibrolasten": cellen uit de lederhuid die functioneren als constructie en rekruteringswerkers van de huid. "Zodra er een wond gevormd is, migreren de cellen naar de wond en beginnen ze het huidweefsel weer op te bouwen. Ze rekruteren daarbij immuuncellen om de 'gapende wonde' sneller te kunnen dichten", zegt Radstake.

Het onderzoek bestaat uit verschillende stappen, om de situatie van astronauten zo goed mogelijk na te bootsen. Eerst maken de onderzoekers in-vitrowonden en dienen ze stresshormonen toe. Nadien wentelen ze huidcellen twaalf uur in allerlei richtingen op een random positioning machine, om het zwaartekrachteffect te elimineren en vertraagd wondherstel te simuleren. Daarna gaan ze zes uur aan boord van de centrifuge, waarna ze opnieuw op de random positioning machine gaan. Astronauten zouden na de behandeling immers ook opnieuw in een gewichtloze omgeving terechtkomen.

Indien succesvol, kan het onderzoek ook op aarde nuttig zijn. "We bestuderen niet enkel hoe snel cellen weer toegroeien, maar ook welke eiwitten in een efficiënt helingsproces een cruciale rol hebben gespeeld", zegt radiobiologe Mieke Verslegers van SCK CEN. "Die inzichten kunnen op aarde van pas komen bij patiënten die een moeilijke wondgenezing ervaren."

U wil op dit artikel reageren ?

Toegang tot alle functionaliteiten is gereserveerd voor professionele zorgverleners.

Indien u een professionele zorgverlener bent, dient u zich aan te melden of u gratis te registreren om volledige toegang te krijgen tot deze inhoud.
Bent u journalist of wenst u ons te informeren, schrijf ons dan op redactie@rmnet.be.