Het aantal kinderen en jongeren dat begeleid wordt omdat ze opgroeien in een verontrustende thuissituatie, bijvoorbeeld door verwaarlozing of misbruik, is in 2021 gestegen. Vooral bij de ondersteuningscentra jeugdzorg is de toename opvallend. Daar steeg het aantal begeleidingen van 12.184 in 2020 naar 13.471, een toename met 10,5 procent. Dat blijkt uit cijfers van het agentschap Opgroeien.
Wanneer hulpverleners zich ernstige zorgen maken om een gezin, kan het Vertrouwenscentrum Kindermishandeling, het ondersteuningscentrum jeugdzorg of de sociale dienst van de jeugdrechtbank worden ingeschakeld. "Die drie diensten kunnen ondersteuning bieden en zoeken naar oplossingen wanneer de opvoeding erg moeilijk loopt", zegt Niels Heselmans, woordvoerder van Opgroeien. In sommige gevalle n van verontrustende thuissituaties, denk aan verwaarlozing, emotionele mishandeling of intrafamiliaal geweld, zijn ingrijpende maatregelen nodig.
Eind 2020 was er een eerdere beperkte toename in het aantal verontrustende situaties, maar toen al waarschuwde Opgroeien voor de naweeën van de coronacrisis. "Als we de cijfers van 2021 analyseren, merken we toch een forse stijging van het aantal kinderen en jongeren waar het thuis dreigde mis te lopen", zegt Heselmans.
Zo konden er 13.471 kinderen terecht bij de ondersteuningscentra jeugdzorg, een stijging met 10,5 procent tegenover 2020. De sociale dienst van de jeugdrechtbank telde 17.031 kinderen en jongeren met een lopende maatregel verontrusting, tegenover 15.851 in 2020 (+7,4 procent). Bij de Vertrouwenscentra Kindermishandeling steeg het aantal begeleidingen naar 16.100 (+5,5 procent).
"De cijfers geven aan dat gezinnen in kwetsbare situaties een stevige confrontatie met de realiteit zijn aangegaan eens de eerste coronagolven ons land uit waren. Tijdens de eerste lockdown bleven kinderen en jongeren nog onder de radar, vorig jaar draaide de hulpverlening wel opnieuw op volle sterkte en liep de druk op gezinnen in veel situaties te hoog op", legt Heselmans uit.
Voor Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Hilde Crevits (CD&V) is de stijging niet onverwacht en is opvolging uiterst belangrijk. Ook zij verwijst naar de impact van de coronapandemie. Volgens de minister worden er in het actieplan rond mentaal welzijn 'Zorgen voor morgen' stappen gezet, zoals de uitbreiding van het aantal consulenten en de versterking van de vertrouwenscentra. "We maken ook meer werk van preventieve hulpverlening, met recent nog de versterking van de Centra Geestelijke Gezondheid voor online hulpverlening voor jongeren", aldus nog minister Crevits.
Wanneer structureel zorgbeleid?
Oppositiepartij Groen ziet in de cijfers een signaal aan de Vlaamse regering om "eindelijk te kiezen voor een structureel zorgbeleid". "Deze stijging is niet onverwacht", zegt co-voorzitter Jeremie Vaneeckhout aan Belga. "Dat CD&V-minister Crevits dat zelf ook erkent terwijl er de voorbije twee jaar ook een CD&V-minister aan het roer zat, maakt de situaties eens zo pijnlijk. Wanneer gaat de regering Jambon eindelijk eens structureel zorgbeleid voeren in plaats van altijd achter de feiten aan te lopen?"
Volgens Vaneeckhout zit het probleem ook dieper. "Gisteren nog was er het nieuws dat jeugdhulp niet op volle capaciteit kan draaien omdat er niet voldoende personeel is, vandaag blijkt dat de vraag naar jeugdhulp alleen maar verder zal toenemen. De regering Jambon moet een prioriteit maken van de gezondheidszorg voor onze jongeren of er staan ons nog drama's te wachten", waarschuwt de Groen-co-voorzitter.
