De afgelopen drie jaar onderzocht het Instituut voor Tropische Geneeskunde (ITG) de toepasbaarheid van preventieve hiv-medicijnen als aanvulling op de huidige hiv-preventiestrategie in België. In de groep van 200 homomannen die de preventieve pil namen werden geen nieuwe hiv-besmettingen vastgesteld. Sinds midden 2017 wordt de preventieve hiv-pil in België ook terugbetaald.

PrEP (pre-exposure prophylaxis) is een pil met hiv-remmers die een hiv-infectie kan voorkomen. De pil is bedoeld voor tijdelijk gebruik door mensen die geen hiv hebben, maar die wel een verhoogd risico lopen om geïnfecteerd te raken. Het Be-PrEP-ared-project onderzocht drie jaar lang of homomannen en transgender vrouwen  met verhoogd risico op hiv PrEP willen gebruiken, hoe trouw de tabletten worden ingenomen, hoe het PrEP-gebruik wordt ervaren en of het condoomgebruik verandert. Het was de eerste keer dat PrEP in België werd onderzocht.

Blokkade

Dr. Bea Vuylsteke van het ITG coördineerde de studie: “Een PrEP-pil werkt letterlijk als een blokkade en verhindert dat het hiv-virus zich in ons lichaam nestelt. Voor wie om welke reden dan ook liever geen condoom gebruikt, blijkt zo’n pil zeer betrouwbaar. Bij de onderzochte groep homomannen met verhoogd risico op hiv werd tijdens het onderzoek niet één besmetting vastgesteld.”

Mede dankzij de bemoedigende eerste resultaten van het Be-PrEP-ared-project besloot minister Maggie De Block depreventieve aidsremmers vanaf juni 2017 via de Belgische aidsreferentiecentra te vergoeden.

Tijdig testen en het vroeg behandelen van hiv staan, naast  het promoten van veilig vrijen, centraal in de nationale hiv-preventiestrategie in België.  PrEP kan mogelijk een aanvulling bieden voor bepaalde groepen mannen die seks hebben met mannen, waarbij condoomgebruik niet altijd gegarandeerd kan worden. PrEP biedt echter geen bescherming tegen andere seksueel overdraagbare aandoeningen.

Toegevoegde waarde

Prof. Marie Laga van het ITG: “We zijn al lang op zoek naar aanvullende middelen om het aantal nieuwe hiv-infecties in België terug te dringen. Onze studie bevestigt dat PrEP potentieel een toegevoegde waarde kan bieden om de epidemie definitief te verslaan.”

Volgens de laatste cijfers van Sciensano werden er in België vorig jaar 890 nieuwe diagnoses gesteld, hoofdzakelijk bij homomannen en  personen afkomstig uit Sub-Saharaans Afrika. Dat is een daling van 27% tegenover piekjaar 2012. Bij Belgische mannen is meer dan 80% van de hiv-infecties overgedragen via homoseksueel contact.

Naar schatting zijn er in België inmiddels 2000 mensen met PrEP gestart, bijna allemaal homomannen. Daarvan worden er ongeveer 600 in het ITG opgevolgd. “Dat is veelbelovend, maar het is nog te vroeg om een effect van preventieve medicatie bij risicogroepen in de hiv-cijfers van 2017  terug te zien,” aldus Marie Laga.

Het Instituut voor Tropische Geneeskunde voerde de Be-PrEP-Ared studie uit in samenwerking met doelgroeporganisaties zoals Sensoa en çavaria. Het project werd gesteund door het Vlaams Agentschap Innoveren & Ondernemen (VLAIO).