Uit de resultaten van de indicatoren eerste helft 2018 blijkt dat er beduidend minder bewoners worden gefixeerd en er meer bewoners zijn met een plan voor zorg rond het levenseinde, ofwel vroegtijdige zorgplanning. Ook wordt er een lichte stijging van het aantal valincidenten gerapporteerd.
Het gaat over resultaten verzameld in de eerste helft van 2018 over het voorkomen van doorligwonden, onbedoeld gewichtsverlies, valincidenten, fysieke fixatie, medicijnincidenten en een plan voor zorg rond het levenseinde.
Opvallend voor de voorbije jaren (2016-2018): er zijn beduidend minder bewoners gefixeerd (nog iets te vroeg om te spreken van een trend, maar toch) en meer bewoners hebben een plan voor zorg rond het levenseinde, ofwel vroegtijdige zorgplanning. Ook is er een lichte stijging in het aantal gemelde valincidenten. Deze resultaten tonen aan dat het aanmoedigen om in te zetten op kwaliteitsbeleid en -opvolging effect heeft, meent Svin Deneckere, directeur van het Vlaams Instituut voor Kwaliteit van Zorg (VIKZ).
Fixeren
In 2016 werd in de helft van de woonzorgcentra tot 21,0% van de bewoners gefixeerd overdag. In 2017 was dat al gedaald naar 19,2% en in 2018 zet die daling zich verder: in de helft van de woonzorgcentra werd tot 17,5% van de bewoners gefixeerd. Ook andere indicatoren rond fixatie tonen een daling. Opvallend is dat 22 woonzorgcentra helemaal geen fixatie toepasten overdag. Daarentegen werd in een vijfde van de WZC's bij meer dan één derde van de bewoners fixatie toegepast.
Vrijheidsbeperkende maatregelen hebben een grote impact en hoewel ze geen effectieve maatregel zijn voor valpreventie, worden ze vaak net daarom toegepast. Ze kunnen niet enkel leiden tot fysieke achteruitgang en ernstige letsels, maar zorgen ook voor psychologische gevolgen, zoals angst, onrust en depressie.
Vrijheidsbeperking roept ook ethische zorgdilemma’s op. Door deze indicator op te nemen in het Vlaams indicatorenproject WZC's groeit de bewustwording verder, wat moet leiden tot verbeteracties en dialoog. De aandacht gaat dan vooral naar het valrisico verkleinen en ernstige letsels bij het vallen voorkomen.
Valincidenten
Over de voorbije jaren is er een lichte stijging in het aantal valincidenten. In 2016 was in de helft van de woonzorgcentra tot 11,6% van de bewoners één of meer keer gevallen. In 2017 bleef dat ongeveer gelijk (11,7%), in 2018 steeg dat licht tot 12,5%. Er werd geen klinisch relevant verband gevonden tussen fixatie en valincidenten.
Vroegtijdige zorgplanning
Er zijn meer bewoners met vroegtijdige zorgplanning. In de helft van de woonzorgcentra had in 2016 tot 40,0% van de bewoners een plan voor de zorg rond het levenseinde, 45,6% in 2017 en 50,6% in 2018. In een vijfde van de WZC's had meer dan 79% van de bewoners vroegtijdige zorgplanning.
Hier werd de voorbije jaren sterk op ingezet. Zo werd er met de sector een referentiekader kwaliteitsvolle vroegtijdige zorgplanning, palliatieve zorg en levenseindezorg ontwikkeld en wordt er een zelfevaluatie-instrument uitgetest in enkele woonzorgcentra met als doel de expertise te verhogen.
Svin Deneckere: “De spreiding in de resultaten tussen de WZC's blijft relatief groot. We zien dat daling in fixatie in het voorbije jaar voornamelijk wordt veroorzaakt door de middengroep van woonzorgcentra (P20 tot P80) die minder is gaan fixeren. De groep WZC's die reeds minder fixeerde houdt dat beleid ook aan, net als de groep die reeds meer fixeerde.”
“De zorgzwaarte per WZC kan een rol spelen. Zo heeft voor fysieke fixatie en vroegtijdige zorgplanning, het RVT-aandeel een effect. Dat geeft een indicatie voor de zorgzwaarte. Voor de andere indicatoren is dit effect er niet. Met de betrokken onderzoeksgroepen zoeken we verder naar manieren om zorgzwaarte te objectiveren en mee te nemen in de analyses.”
Jo Vandeurzen, Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin: “Kwaliteitsindicatoren bieden de mogelijkheid om aan het publiek transparant over kwaliteitsbeleid te rapporteren. Het is dan ook relevant dat de Vlaamse overheid investeert in de wetenschappelijke ontwikkeling en opvolging van kwaliteitsindicatoren.”
Dit nieuwe rapport focust op de gegevens van 2018 deel 1 en rapporteert de resultaten voor alle 793 woonzorgcentra. Er is een verplichte deelname.
Meer info vindt u hier.
