Zoveel mogelijk mensen laten debatteren over de toekomst van de zorg: dat was de inzet van Zorg aan Zet, een brede burgerbevraging die startte op 29 januari in aanloop naar de verkiezingen. Op een groot event wordt het eindrapport met beleidsaanbevelingen voorgesteld voor meer dan 500 aanwezigen.

Ruim 25.000 mensen participeerden in de campagne Zorg aan Zet: via het posten van ideeën op www.zorgaanzet.net of deelname aan een van de talloze live debatmomenten overal in Vlaanderen.  Waar moeten we naartoe met ons zorgsysteem en wat hebben we daarvoor over? De conclusies van het eindrapport, voorgesteld op een festival vandaag, tonen aan dat er een heel breed draagvlak is voor diepgaande hervormingen, voor shifts in systemen en manieren van financiering.

‘Onderbemand’ 

Een van de hoofdconclusies is dat ons zorgsysteem zwaar onder druk staat en ‘onderbemand’ is in meerdere betekenissen van het woord. We moeten gezondheid en welzijn integraler benaderen, over alle beleidsdomeinen heen en in alle levensfasen. Tegelijk is er vanuit de zorgvragers én -verleners een vraag naar meer warme zorg, en zorg op maat. Dat alles maakt dat de zorg overbevraagd en onderbemand raakt.

Te weinig jongeren kiezen voor een zorgberoep, er is steeds minder tijd voor die warme zorg: het is een vicieuze cirkel die steeds sneller lijkt te draaien. Andere beleidsaanbevelingen gaan over de shift van ‘genezen’ naar ‘gezond houden’: preventie moet meer middelen krijgen. Ook het belang van zorgzame buurten komt sterk naar boven.

Veruit de meeste verzuchtingen, overwegingen, bezwaren, suggesties en/of aanbevelingen werden waarschijnlijk al ooit eens elders gemaakt. Wat dit maatschappelijk debat echter wel bijzonder scherp in de verf zet, is het brede draagvlak voor een ingrijpende hervormingen van ons gezondheidssysteem en onze welzijnszorg. Vanuit het werkveld en de ervaringswereld van direct betrokkenen komen tientallen pijnpunten overduidelijk tot uiting. Tegelijkertijd worden er vele honderden ideeën geformuleerd om de knelpunten weg te werken.

Een samenvatting van de voorstellen:

• Maak van levenskwaliteit dé norm in de zorg.
• Breng de zorg naar de buurt en de buurt naar de zorg. Daardoor kunnen professionele en informele zorg verbinding maken en vinden zorgvragers laagdrempelig hun toegang tot zorg.
• Plaats de patiënt/cliënt als mens centraal. Dat kan alleen als de zorg vraaggestuurd wordt en de zorgvrager op een holistische en emancipatorische manier wordt benaderd.
• Geef zorgverleners de tijd, ruimte en middelen zodat de zorg terug de inhoud krijgt die ze verdient.
• Maak van het elektronisch patiëntendossier een gedeeld zorgdossier en geef het eigenaarschap ervan in handen van de zorgvrager. Zo wordt het elektronisch dossier een instrument om zorgvragers te empoweren.
• Haal de schotten tussen gezondheidszorg en welzijnszorg weg. Van boven tot onder. Van het beleid op het allerhoogste niveau tot op de werkvloer.
• Stimuleer multidisciplinaire samenwerking tussen zorgorganisaties en tussen individuele zorgverleners.
• Vervang de prestatieinanciering (gradueel) door andere systemen van betaling die gebaseerd zijn om forfaits, uitkomsten, zorgkwaliteit, samenwerking, gezondheid van de populatie, de werkelijke tijdsinvestering van de zorgverlener, de intellectuele acte, vraagsturing, preventie, evidence…
• Investeer in slimme innovaties en het zorgzaam inzetten ervan ‘op maat van de patiënt en de zorgverlener’.
• Maak de omslag van een ‘ziekte’-zorg naar een echte ‘gezondheids’-zorg. Dat betekent een veel grotere inzet op preventie.
• Gezondheid – zowel lichamelijk als psychisch – moet een prioritair thema worden in alle beleidsdomeinen en in alle levenssferen (gezin, onderwijs, werk, wonen, vrije tijd…), en dus niet alleen binnen volksgezondheid en welzijnszorg (‘Health in all policies’).
• Verhoog de gezondheidskennis en zorgvaardigheden bij het brede publiek. Begin daarmee van jongs af aan in de school en in alle studierichtingen (‘Health in all studies’). Ook artsen en zorgverleners hebben daarin een taak te vervullen. Zij moeten hun patiënten en cliënten goed informeren en samen met hen tot gepaste zorgkeuzes te komen (‘shared decision making’).

Een recente bevraging van VRT-NWS bij 3.200 Vlamingen bevestigt dat de Vlaming het meest wakker ligt van zijn gezondheid en de sociale zekerheid. Maar partijen maken hun beleidskeuzes voor de zorg weinig concreet. Zorgnet-Icuro en alle ondersteunende organisaties van Zorg aan Zet vragen de politici om kleur te bekennen. Opdat de burgers weten voor welk zorgsysteem ze kiezen op 26 mei.

Zorg aan Zet is een initiatief van Zorgnet-Icuro met de steun van meer dan 40 partnerorganisaties uit zorg en welzijn.

Vragen? info@zorgaanzet.net

Meer info over de conclusies vindt u hier.