De X-stralen bij cone-beam CT-scans, een van de meest gebruikte scans binnen orthodontie of bij kaakaandoeningen, zorgen niet voor DNA-schade bij de patiënt. Dat blijkt uit doctoraatsonderzoek van Niels Belmans aan de UHasselt en het Studiecentrum voor Kernenergie (SCK-CEN). Volgens de onderzoekers moet de impact van oxidatieve stress, de beschadiging aan belangrijke biomoleculen in de mond, na straling wel verder onderzocht worden.

Een cone-beam CT-scan kan binnen de dertig seconden een volledig 3D-beeld maken van de mond. Daarbij toont de scan ook de zenuwbanen, in tegenstelling tot de traditionele X-Ray, die enkel de tanden en beenderen laat zien.

"De stralingsdosis bij CBCT-scans is zeer laag, maar er is weinig geweten over de effecten van deze lage stralingsdosissen op het menselijke lichaam", zegt Belmans. "Het is daarom belangrijk om te weten wat de effecten op patiënten zijn, en vooral bij kinderen, want zij zijn de grootste groep orthodontiepatiënten en zijn gevoeliger voor X-stralen dan volwassenen."

Het onderzoek is onderdeel van het grootschalige Europese project DIMITRA naar de schadelijkheid van CBCT-scans en hoe de beeldkwaliteit van deze scans nog kan verbeteren. In totaal hebben de onderzoekers samen met de KU Leuven naast een aantal volwassenen ook een honderdtal kinderen en jongeren tussen de drie en achttien jaar opgevolgd waarbij een CBCT-scan afgenomen werd. De onderzoekers vonden geen toename van schadelijke breuken aan DNA, die mutaties en uiteindelijk kanker zouden kunnen veroorzaken.

"We kunnen daarom concluderen dat DNA-schade en het daaraan gelinkte risico op kanker heel laag is bij CBCT-scans", stelt Belmans. "Het is wel zo dat we met dit onderzoek enkel naar de korte termijn hebben gekeken, over langere termijn kunnen we ons niet uitspreken. Computermodellen berekenden in ieder geval dat er volgens onze onderzoeksresultaten maar zes gevallen van kankerontwikkeling zouden zijn per miljoen CBCT-scans."

Het onderzoek, dat financiële steun van het FWO kreeg, controleerde ook of een CBCT-scan mogelijk oxidatieve schade veroorzaakt. Dat is een beschadiging aan belangrijke biomoleculen in de mond, zoals DNA, door een teveel aan reactieve zuurstofverbindingen. "We vonden wel dat een CBCT-scan meer oxidatieve schade toebrengt bij kinderen dan bij volwassenen", aldus Belmans.

De onderzoekers willen in een volgende fase de oxidatieve schade verder onderzoeken, en kijken of deze effectief schadelijk kan zijn voor de patiënt. "We zagen ook dat het antioxidantsysteem, het afweersysteem zeg maar, actiever werd bij kinderen dan bij volwassenen. Waarschijnlijk gebeurt dit omdat het lichaam de oxidatieve schade wil tegengaan", besluit Niels Belmans.