Een aantal algemene ziekenhuizen is niet te spreken over de ‘rekbare’ manier waarop sommige universitaire ziekenhuizen het begrip ‘niet-urgente ingrepen’ interpreteren. Zeker in deze coronatijden is dat niet onbelangrijk. De UZ’s in kwestie zouden er zich niet aan storen om die niet-urgente ingrepen te blijven uitvoeren, daar waar de algemene ziekenhuizen zich houden aan de richtlijn om ze uit te stellen.

In de sector wordt er wat verwonderd gereageerd op de interpretatie van 'dringende' en 'niet-dringende ingrepen'. Blijkbaar voeren sommige universitaire ziekenhuizen nog steeds (zeer) kleine ingrepen uit die in elk geval niet beantwoorden aan het criterium 'urgent'. De houding zit op het randje van of is zelfs ronduit onethisch. Nochatans luidde het overheidsadvies om alle niet-dringende ingrepen uit te stellen. Een precieze en eenduidige omschrijving daarvan op basis van dezelfde criteria, dringt zich op.

Neem nu de urologen. Zij kregen klare instructies: ze moeten ingrepen die onder 'stadium 1' vallen uitstellen van de Belgische Vereniging voor Urologie (BVU). De ingrepen zijn volgens staduim van dringendheid helder afgebakend in vier kolommen per prioriteitsgehalte: van stadium 1, niet-dringend tot 4, absolute urgenties. Onder stadium 1 vallen onder meer electieve kleine urologische ingrepen, radicale prostatectomie/brachytherapie met laag risico en cystoscopie/blaasinstillaties die benigne zijn en een laag risico vertonen.

Nauwelijks voor een verkeerde interpretatie vatbaar, denk je dan. Logisch dat wie zich daaraan houdt, van zijn stoel valt als hij merkt dat zijn patiënten die hij op een iets langere baan schuift, gewoon naar het UZ in de buurt vertrekken en daar meteen aan hun trekken komen.

Onverstoorbaar

We onderschepten in die context een interne mail waarin gewag gemaakt wordt van orthopeden die in het UZ Gent op de dienst orthopedie onverstoorbaar zowel electieve consultaties als ingrepen (carpal tunnels, totale heupprothesen, scoliose, etc..) uitvoerden. Is dat ethisch tegenover de perifere ziekenhuizen die als besten van de klas proberen te handelen?

Het is natuurlijk gevaarlijk om te veralgemenen. Per dienst verschilt de houding blijkbaar, want andere diensten van het UZ houden zich wel aan de richtlijnen. In Genetica bijvoorbeeld is wel alles geannuleerd, zelfs psychologisch dramatische gesprekken (pre-symptomatische afwijkende testen e.d.) verlopen er nu blijkbaar telefonisch. De artsen van het UZ Gent zelf die netjes binnen de lijnen kleuren, zijn trouwens ook niet te spreken over hun collega’s die dat niet doen.

12 weken

Misschien zijn al deze artsen wel te goeder trouw. Bestaat er eigenlijk wel een ondubbelzinnige omschrijving van niet-dringend? Deze interpretatie binnen het UZ Gent van 'dringend' circuleert blijkbaar intern op basis van tijdscriteria. De redenering luidt als volgt: “Dringendheid is gekoppeld aan de duur van de maatregel. Is die voor één dag van kracht, dan is het logisch dat alles wat niet binnen de 24 uur moet plaatsgrijpen, wordt uitgesteld. Geldt deze maatregel voor 4 dagen, dan dient alles wat geen 4 dagen kan wachten als dringend te worden beschouwd. En dan komt de concretisering die hoofdarts Frank Vermassen eraan geeft en die we terugvinden in intern mailverkeer: "Volgens experten zal de coronacrisis nog 8 tot 12 weken duren. Samen met de andere universitaire ziekenhuizen hebben we daarom beslist om 12 weken als criterium voor dringendheid te hanteren.”

Uiteraard een heel andere manier om de lijnen af te bakenen dan die van de BVU, vooral dan als deze conclusie volgt: “Dat betekent dat ingrepen die niet kunnen worden uitgesteld tot begin juni niet dienen geannuleerd.”

Nog concreter is de uitleg weer iets verder gaande uitleg van dokter Vermassen aan zijn artsen: “Ingrepen die je bv. maximaal 4 of 6 weken kan uitstellen, laat je beter doorgaan zoals gepland. Zo willen we vermijden dat ze moeten worden uitgevoerd op een later moment midden in de crisis, wanneer de omstandigheden mogelijk nog moeilijker zijn."

Mogelijke verstrenging

Een brede interpretatie, en de hoofdarts houdt dan ook een slag om de arm: "Uiteraard zullen we deze richtlijn aanpassen als de omstandigheden dat vereisen: bv. de verdere evolutie van de crisis, personeelsgebrek, een tekort aan maskers. Een (ev. tijdelijke) verstrenging behoort daarbij zeker tot de mogelijkheden. We vragen je dan ook om de richtlijn strikt te volgen en alle ingrepen en raadplegingen die 12 weken kunnen wachten, uit te stellen.

Wat is dringend?

We komen dus tot de kernvraagf: zou er rond het concept ‘dringendheid’ geen gezamenlijk standpunt kunnen worden ingenomen? En dan kijken velen naar het Vlaams ziekenhuisnetwerk (VZN) van de KU Leuven om er toch tenminste enige lijn in te krijgen. Kan dit netwerk zijn gewicht daarvoor in de schaal werpen? Alleszins zijn een heleboel AZ’s vragende partij om erop te letten dat  men overal dezelfde consignes volgt. De bal ligt dan in het kamp van mensen als Prof. dr. Dirk De Ridder (VZN) bijvoorbeeld..

De gespannen zenuwen doet het ook geen goed dat intussen in de dagelijkse column van spoedarts Tania Desmet (UZ Gent) in De Standaard te lezen staat: “We hebben als UZ sowieso een streepje voor. Alle diensten ondersteunen elkaar. In andere ziekenhuizen speelt het financiële aspect vermoedelijk een grotere rol. Ik denk dat meer diensten zich veilig stellen.”

Tijd om alle neuzen in dezelfde richting te zetten, en mocht het ook aangetoond zijn dat AZ's een loopje nemen met deze richtlijn, dan moeten zij uiteraard ook teruggefloten worden. Onenigheid in deze barre tijden kan iedereen missen als kiespijn.