Een onderzoek van Kom op tegen Kanker (kotk) op basis van de getuigenissen van meer dan 400 (ex-)kankerpatiënten over kanker en seksualiteit, toont aan dat de communicatie en zorg rond seksualiteit tijdens of na kanker ondermaats is. Nochtans wil de meerderheid van de doelgroep wél een gesprek hierover voor/tijdens/na de behandeling.
Slechts één op de vier bevraagde patiënten en partners kregen voor de start van de behandeling informatie over de mogelijke gevolgen van de kanker en de behandeling op vlak van seksualiteit. Bij patiënten die prostaatkanker hadden, werd het wel twee op de drie keer besproken.
Verder had slechts de helft van de patiënten en partners tijdens of na de behandeling een gesprek over hun vragen en problemen op seksueel en intiem vlak met een zorgverlener. Dat vooral met de kankerspecialist en soms ook met de psycholoog.
Een duidelijke meerderheid van de groep (72,5 %) die geen gesprek hierover had, had nochans wel graag zo’n gesprek. Daarnaast wenste 13,6 % van alle deelnemers liever geen gesprek.
Dat gesprek kwam er meestal op initiatief van de patiënten of partners, ook al adviseren experts en richtlijnen dat het initiatief voor zo’n gesprek van de zorgverleners moet komen. 70,5 % van de deelnemers verwacht dat een zorgverlener – in de eerste plaats de kankerspecialist en de trajectbegeleiderzelf het initiatief neemt om mogelijke problemen op seksueel en intiem vlak te bespreken, omdat de drempel om hierover te beginnen erg hoog ligt.
Een getuige die anoniem wenst te blijven, had tijdens haar behandeling last van een droge vagina. De communicatie van de arts was daarover erg beperkt.
Getuige x: ‘Wij hebben sinds de beëindiging van mijn kankerbehandeling slechts een paar keer betrekking gehad en dat was dan ook nog erg pijnlijk omdat ik ontzettend droog ben door de menopauze en hormoonpillen. Het gesprek hierover met de arts duurde niet lang. Een routineopmerking in de trend van: “Ja, het is bekend dat veel vrouwen daar last van hebben”. Ze schreef een glijmiddel voor maar bij de volgende controleafspraak begon ze er niet meer over en durfde ik niet meer.'
Impact, opleiding
Seksuele problemen hebben vaak een grote negatieve impact op de levenskwaliteit en het welzijn van de (ex-)kankerpatiënt en de partner. Positieve seksuele ervaringen daarentegen kunnen net bijdragen tot meer relationele tevredenheid en het herstel van de patiënt.
Daarom is het volgens kotk zeer belangrijk dat seksualiteit en kanker bespreekbaar wordt. De organisatie pleit er dan ook voor dit topic een verplicht onderdeel wordt in de basisopleiding van zorgverleners, maar ook dat de toegang tot gespecialiseerde zorg voor seksuele klachten verbetert, door in elk oncologisch programma een seksuoloog beschikbaar te stellen.
Op basis van de resultaten van het onderzoek vraagt Kom op tegen Kanker onder andere dat zorgverleners proactief voor de start van de behandeling zelf de mogelijke impact van de kankerbehandeling op seksualiteit en intimiteit ter sprake brengen en tijdens en na de behandeling herhaald blijven bevragen.
