In 2025 zal de nieuwste generatie coronavaccins uitgebreid getest worden in Vaccinopolis. Het gaat om vaccins die met een spray worden toegediend en die niet alleen de ernst van de ziekte verminderen, maar die ook de overdracht van het virus kunnen stoppen. “Dit is een potentiële gamechanger”, zegt prof. Pierre Van Damme (UAntwerpen).

De bestaande coronavaccins hebben ontegensprekelijk een belangrijke rol gespeeld in het onder controle krijgen van de Covid19-pandemie. Wie besmet raakt, loopt veel minder kans op ernstige gezondheidsproblemen of overlijden. Maar het virus circuleert wel nog steeds, en de kans is niet onbestaande dat er nieuwe, potentieel gevaarlijke varianten opduiken. 
In Vaccinopolis worden zogenaamde 'human challenge studies' georganiseerd: “Vaccins die de overdracht van een virus kunnen stoppen, in plaats van alleen de ernst van de ziekte te verminderen, zijn dus van cruciaal belang om pandemieën en epidemieën snel te kunnen beëindigen", zegt Dr. Richard Hatchett, Chief Executive Officer van de Coalition for Epidemic Preparedness Innovations (CEPI). CEPI en het Londense Imperial College leiden een internationaal consortium dat nieuwe coronavaccins gaat evalueren, vaccins die de verspreiding van het virus zullen blokkeren.

Slijmvliezen immuun maken
Alles samen wordt er 62 miljoen euro in het project geïnvesteerd. Via het Horizon Europe-programma brengt de Europese Unie 35 miljoen in. Het project kreeg de naam ‘Mucosal Immunity in human Coronavirus Challenge’ (MusiCC) mee, en met de Universiteit Antwerpen en de Université libre de Bruxelles nemen ook twee Belgische universiteiten deel. UAntwerpen en ULB werken al vele jaren samen rond het testen van nieuwe vaccins, binnen het European Plotkin Institute of Vaccinology.

“Het gaat om vaccins die niet geïnjecteerd zullen worden”, legt prof. Arnaud Marchant (ULB) uit. “Deze experimentele vaccins worden ingeademd via de longen of in de neus gespoten. Ze zijn ontworpen om mucosale immuniteit op te wekken. Mucosaal verwijst naar de slijmvliezen: coronavirussen infecteren mensen meestal via de cellen in hun neus, keel en longen. Als de slijmvliezen immuun gemaakt kunnen worden, kan de virusoverdracht een halt worden toegeroepen.”

Ook tegen andere virussen
De nieuwe vaccins zullen op verschillende locaties wereldwijd via zogenaamde human challenge studies getest worden. Ook in Vaccinopolis, de hypermoderne testfaciliteit voor kandidaat-vaccins van de Universiteit Antwerpen, zullen vrijwilligers deelnemen aan de studie. “Gezonde mensen krijgen het kandidaat-vaccin en worden vervolgens blootgesteld aan een aangepaste dosis van het coronavirus”, zegt Pierre Van Damme. “Die manier van werken maakt het mogelijk om in gecontroleerde omstandigheden snel duidelijkheid te krijgen over de effectiviteit van een kandidaat-vaccin.” 
"We kunnen in gecontroleerde omstandigheden snel duidelijkheid krijgen over de effectiviteit van een kandidaat-vaccin", zegt prof. Pierre Van Damme.

De vaccins die ontwikkeld zullen worden, zullen overigens niet alleen de strijd aangaan met het SARS-CoV-2-virus. Ook meerdere seizoensvirussen die gewone verkoudheden veroorzaken en het MERS-virus komen in het vizier. Belangrijk: kandidaat-vaccins die de testfase met succes doorlopen, zullen ook beschikbaar zijn voor de meest kwetsbare bevolkingsgroepen, en dat tegen een betaalbare prijs. Alle onderzoeksresultaten die voortkomen uit MusiCC, zullen ter beschikking gesteld worden van de wetenschappelijke gemeenschap.