De Planningscommissie FOD Volksgezondheid boog zich over de internationale mobiliteit van geneeskundestudenten en artsen, waarbij de stromen van en naar het buitenland tussen 2004 en 2018 werden onderzocht. We plukten er gegevens uit over het aandeel van niet-Belgische artsen op het totale aantal actieve artsen in de gezondheidszorg. Dat varieert van 3 tot 16%, afhankelijk van de discipline.

Blijkt dat 5,7% van de +/- 32.500 artsen 'actief in de gezondheidszorg' in België (te onderscheiden van de > 55.500 artsen 'gerechtigd tot uitoefening') niet-Belg is. Op 31 december 2016 varieerde het aandeel van de niet-Belgen in de actieve bevolking van 3 tot 16%, afhankelijk van de discipline. 

Volgens de FOD Volksgezondheid zijn de specialismen in het Riziv-stelsel die het minst buitenlandse artsen lijken aan te trekken, de huisartsgeneeskunde (3,0%), de klinische biologie (3,3%) en de radiotherapie-oncologie (3,5%). Daartegenover staan de neurochirurgie (15,8%), de medische oncologie (12,2%) en de neurologie (10,0%) als meest aantrekkelijk. Aantrekkelijkheid... gekoppeld aan de noodzaak om vacatures in te vullen?

De niet-Belgische artsen die tussen 2005 en 2016 op de nationale arbeidsmarkt kwamen en die tot 2016 minstens één jaar in de gezondheidszorg actief waren - 1.773 artsen - behoren vooral tot de Franse Gemeenschap. 

Blijven ze de rest van hun carrière in België werken of keren ze terug naar hun land van herkomst? "De niet-Belgische artsen die in 2016 niet actief zijn op Belgische grondgebied, voeren gemiddeld 2,3 jaar actief praktijk voor wie België een basisdiploma haalde, en 1,8 jaar voor daet in het buitenland deed."

Roemenië top

Eind 2016 had ongeveer 4,6% van de actieve artsen in België hun basisdiploma buiten de landsgrenzen behaald. Tweederde daarvan in Roemenië (27,6%), Nederland (15,6%), Frankrijk (13,3%) en Groot-Brittannië (11,0%).

Bovendien komen artsen die buiten België volledig zijn opgeleid, naar België om daar - theoretisch - te werken, op grond van de vrijheid van verkeer. "Ongeveer 250-300 mensen per jaar", volgens de nota. 

Inactiviteit

De Planningscommissie stelt ook vast dat, op 31 december 2016, onder de niet-Belgische beroepsbeoefenaars jonger dan 65, "72% inactief is op Belgisch grondgebied, met grote verschillen naargelang het specialisme (van 10 tot 94%)". Bij hun Belgische tegenhangers variëren de inactiviteitscijfers per specialisme slechts van 3 tot 22%. 

De disciplines in het Rizivstelsel waar het hoogste percentage inactiviteit van buitenlandse professionals onder de 65 jaar wordt waargenomen, zijn anesthesie-reanimatie (74,4%), radiotherapie-oncologie (73,1%), plastische chirurgie (70,3%) en klinische biologie (69,4%). Anderzijds ligt het percentage slechts op 14,3% en 19% in de spoed- en acute geneeskunde. 

"Ook al bestaat federaal geen politieke wil om de aanwerving van personeel in het buitenland te verzekeren en te organiseren, dan moeten we toch opmerken dat de gezondheidsinstellingen individuele aanwervingsinitiatieven ondernemen in het buitenland. Sommige medische specialismen kennen theoretisch wel voldoende krachten, maar er bestaan toch leemten die men door buitenlandse aanwervingen opvult", aldus de nota.

Dr. Giovanni Briganti, voorzitter van het Franstalige Inter-Universitair Comité ASO's (CIMACS), zegt dat hij "zich zorgen maakt over de hoge mate van inactiviteit in specialismen die vrij populair zijn bij onze eigen artsen en met relatief weinig plaatsen. Het zou daarom interessant zijn om in samenwerking met de universiteiten na te denken over een mogelijke opwaartse herziening van de quota voor deze specialismen."