Leven in een sociaal kwetsbare situatie brengt met zich mee dat het voor sommige ouders erg moeilijk wordt om een beroep te doen op nauwe opvolging tijdens de zwangerschap. Om deze ouders te ondersteunen, werd het perinataal netwerk PRAGT in het leven geroepen. Lien Hermans, diensthoofd materniteit, getuigt daarover.

Lien Hermans: “We ervaren dat zwangere vrouwen in het ziekenhuis bevallen zonder dat geweten is dat ze kwetsbaar zijn. Ze kregen tijdens hun zwangerschap geen steun of opvolging. De steun moet dan nog starten na de bevalling. We stoten op wachtlijsten, administratie die al in orde had moeten zijn, het ontbreken van een vertrouwensband…”

Deze ervaringen tonen het belang van een proactieve aanpak rond zwangerschap en geboorte. Elk kind en elke (toekomstige) ouder moet kunnen rekenen op medische preventieve zorg, psychosociale begeleiding en ondersteuning, met het oog op een positieve start voor het kind.

Moeilijk bereikbare doelgroepen

De realiteit toont aan dat ook hier gezondheidsongelijkheid al begint voor de geboorte.

Lokaal zijn er al jaren prenatale cursussen, infosessies en postnatale begeleiding in het ziekenhuis en de thuissituatie. De belangstelling hiervoor is groot maar de doelgroepen die deze begeleiding het meest nodig hebben, zijn moeilijk bereikbaar.

PRAGT is een netwerk dat staat voor Perinataal Regionaal Ambulant GezinsTraject. Door ouders al tijdens de zwangerschap bij te staan en voor te bereiden op de komst van hun kind, kunnen de (ongeboren) kinderen maximale kansen krijgen.

Dat kan gaan over extra consultaties bij de vroedvrouw of gynaecoloog, maar daarnaast gaat het ook veel verder dan de ‘standaardzorg’ tijdens de zwangerschap.

Enkele voorbeelden:

• Een zwangere vrouw met een drugsproblematiek wordt doorverwezen naar het CAD (2). Ook de huisarts wordt betrokken, net als de vroedvrouw aan huis. Bij financiële problemen wordt het ocmw ingeschakeld.
• Voor een tienerzwangere wordt er contact genomen met het CLB, om te kijken hoe het schoolgaan optimaal kan gecombineerd worden met de zwangerschap. De huisarts wordt mee op de hoogte gebracht en er wordt gekeken hoe de baby na de bevalling kan opgevangen worden, enzovoorts.

Wanneer een van deze instellingen of andere instellingen ingeschakeld worden, zal PRAGT hun tussenkomst ook opvolgen. Uiteraard gebeuren alle tussenkomsten/doorverwijzigingen met toestemming van de aanstaande ouders.

Rol van de huisarts

De huisartsen zijn erg belangrijke spilfiguren in dit verhaal. Zij zien de zwangere vrouwen vaak als eerste en hebben al een vertrouwensband met hen opgebouwd gedurende hun voorgeschiedenis. Als de huisarts denkt dat de zwangere vrouw extra steun kan gebruiken in de opvolging van haar zwangerschap, doet hij/zij een aanmelding via e-mail.

Zodra er een kwetsbare zwangere wordt aangemeld, bekijkt een medewerker van de sociale dienst van het Mariaziekenhuis en/of haar collega-diensthoofd van de materniteit welke partners uit het netwerk (bijvoorbeeld gynaecoloog, ocmw, Kind en Gezin, psychiatrische centra…) een rol kunnen spelen in de ondersteuning om mama en baby een goede start te bieden. Dit alles steeds met toestemming van de mama.

Goede start voor het project

Het project loopt erg goed. De opstart van dit netwerk is een belangrijke nieuwe stap in een goede samenwerking tussen de eerstelijnszorg en het ziekenhuis. De wieg van dit project staat in het Huis van het Kind van Pelt. Tijdens een overleg daar kwam het gebrek aan vroege opsporing van kwetsbare zwangere vrouwen aan bod.

Ondertussen is PRAGT uitgegroeid tot een netwerk met tal van partners dat zich uitstrekt over heel Noord-Limburg. De coördinatie van PRAGT gebeurt in het Mariaziekenhuis dat met zijn regionale functie daarvoor perfect geplaatst is.

Recent werd PRAGT voorgesteld aan alle gemeentebesturen en ocmw’s, de welzijnsregio en alle huizen van het Kind van de regio Noord-Limburg. Intussen hebben de gemeentes Overpelt, Neerpelt, Lommel, Hamont-Achel, Hechtel-Eksel, Bree, Bocholt, Peer en Meeuwen-Gruitrode zich al achter het project geschaard. Ook volksvertegenwoordiger Vera Jans, die vanuit het kabinet van Vlaams minister voor Welzijn, Volksgezondheid en gezin, werd afgevaardigd, steunt het project.

(1) PRAGT: Perinataal Regionaal Ambulant GezinsTraject

(2) Centrum voor Alcohol en Drugsmisbruik