Al meer dan honderd jaar staat 8 maart in het teken van de vrouw en vrouwenrechten en dat is ook in 2024 niet anders. Ieder jaar kiezen de Verenigde Naties een nieuw thema uit. Dit jaar is het credo: "investeer in vrouwen: versnel de vooruitgang", waarmee de organisatie duidelijk wil maken dat vooruitgang voor vrouwen de hele maatschappij ten goede komt.

"Gendergelijkheid blijft de grootste uitdaging op het gebied van mensenrechten. Investeren in vrouwen is een absolute noodzaak op het gebied van mensenrechten en een hoeksteen voor het opbouwen van inclusieve samenlevingen", menen de Verenigde Naties. 

En de uitdagingen zijn groot, ook al zijn er de voorbije decennia heel wat stappen vooruit gezet. Zo is er niet alleen een loon- maar ook een participatiekloof, krijgen vrouwen vaker te maken met fysiek, psychologisch én economisch geweld binnen en buiten het gezin, of worden ze gediscrimineerd bij het verkrijgen van fondsen, subsidies en leningen. Daarnaast blijven verschillende vormen van genderongelijkheid bij het grote publiek grotendeels onder de radar. Denk aan de medische en farmaceutische wereld, waar voor de ontwikkeling van behandelingen en medicatie nog al te vaak standaard wordt uitgegaan van het klassieke mannenlichaam, wat resulteert in onder andere meer bijwerkingen, onderdiagnose, vooroordelen of erger ten aanzien van de vrouwelijke helft van de bevolking. Of kij k naar de openbare ruimte, die nog al te vaak is ontworpen door en voor mannen. 

Daarbij komt dat een aantal verworven vrouwenrechten in toenemende mate onder druk zijn komen te staan de laatste tijd. De bekendste voorbeelden hiervan zijn de schrapping van het algemene recht op abortus in de Verenigde Staten door het Amerikaanse Hooggerechtshof en de uitsluiting van vrouwen uit het openbare leven in Afghanistan sinds de taliban er weer aan de macht kwam. Maar ook dichter bij huis bestaat het gevaar dat aan het zelfbeschikkingsrecht van vrouwen wordt getornd. De Nederlandse tak van Oxfam heeft het zelfs over een anti-genderbeweging die, ook in onze contreien, mensen angst aanjaagt door te zeggen dat gendergelijkheid de familiewaarden aantast en kinderen beschadigt.

Het zijn allemaal indicaties dat de internationale vrouwendag op 8 maart - en daarmee ook de vrouwenemancipatiebeweging - ook nu nog bestaansrecht heeft. De internationale dag voor vrouwenrechten gaat vrijdag dan ook zoals gewoonlijk in tientallen landen gepaard met tal van acties, manifestaties en protest uit solidariteit met de vrouwen wereldwijd.

In ons land wordt - zoals elk jaar op 8 maart - een grote vrouwenmars gehouden in Brussel. Die zal om 17.30 uur vertrekken vanop het Albertinaplein aan het centraal station, waarna het richting het Poelaertplein en het Justitiepaleis gaat om via Koudenberg en Kantersteen aan het Europakruispunt te eindigen. Er worden door de organisatoren om en bij de 15.000 deelnemers verwacht. Elders in België - zoals in Antwerpen, Gent en Leuven - worden, naast allerlei kleinschaligere acties, eveneens optochten gehouden. Het collectief 8 maart heeft bovendien voor dezelfde dag opgeroepen tot een feministische staking, een initiatief dat wordt gesteund door het ACV en het ABVV die zelf ook op verschillende plaatsen acties en evementen organiseren.

De eerste vrouwendag ooit vond plaats op 28 februari 1909 in de Verenigde Staten, een jaar later werd op een conferentie in Kopenhagen door een Duitse feministe het idee geopperd om een internationale vrouwendag te houden. Het duurde nog tot 1978 alvorens 8 maart ook door de Verenigde Naties werd uitgeroepen als officiele Internationale Vrouwendag.