De Europese ombudsvrouw Emily O'Reilly heeft kritiek op de gebrekkige transparantie van de Europese Commissie over het sms-verkeer tussen Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen en de topman van Pfizer, Albert Bourla. De berichten tussen beide gingen over de aankoop van vaccins tegen covid-19 en dateren van vorig jaar.
Dat von der Leyen en Bourla sms-berichten hebben uitgewisseld tijdens onderhandelingen over de aankoop van vaccins, bleek al uit een artikel in de New York Times van april 2021. Een journalist vroeg de Commissie vervolgens om toegang tot deze sms'jes en andere documenten over de besprekingen. Die stemde ermee in hem drie documenten (een e-mail, een brief en een persbericht) door te sturen, maar van sms-verkeer was daarbij geen sprake. De verklaring daarvoor luidde dat de Commissie deze berichten niet heeft geregistreerd. Sms-berichten zijn niet bedoeld om te worden opgeslagen en zijn niet onderworpen aan de transparantieregels van de Europese instellingen uit 2001, zegt de instelling.
Ombudsvrouw O'Reilly is het daar echter niet mee eens. Ze heeft het kantoor van von der Leyen gevraagd om "verder onderzoek" te doen om de berichten op te sporen en de inhoud ervan te onthullen, in overeenstemming met de transparantieregels die van toepassing zijn op de documenten van de EU.
Voor O'Reilly "is het duidelijk" dat sms'en "binnen het kader van de Europese wetgeving inzake de toegang van het publiek tot documenten valt" en "het publiek er toegang toe kan krijgen als ze betrekking hebben op het werk van de instelling". Ze riep de Europese overheid op om haar bewaarpraktijken voor documenten te wijzigen om rekening te houden met "moderne communicatiemiddelen".
"Er is geen poging gedaan om vast te stellen of de betreffende sms-berichten bestonden. Deze manier van handelen voldoet niet aan de verwachtingen op het gebied van transparantie", luidt de kritiek van de ombudsvrouw.
De Commissie liet in een reactie weten dat deze berichten "van nature documenten met een korte levensduur zijn, die in principe geen belangrijke informatie bevatten met betrekking tot het beleid, de activiteiten en de besluiten van de Commissie".
"Dat de Commissie weigert om openheid te geven over de inhoud van die contacten is onaanvaardbaar", zegt Europees parlementslid Kathleen Van Brempt (Vooruit) in een reactie. Van Brempt noemt het argument van de Commissie dat sms'en niet onderworpen zijn aan de transparantieregels "onzin". "In dezelfde periode sloot de Commissie een contract van 1,8 miljard euro af met Pfizer voor de aankoop van vaccins tegen COVID-19. Dan is elk contact tussen de topvrouw van de Commissie en de baas van een belangrijke producent van COVID-19 vaccins relevant. Of het nu om mails, fysieke besprekingen of sms'en gaat."
Van Brempt vindt het essentieel dat het parlement over alle nodige informatie beschikt met het oog op de bijzondere commissie die de aanpak van de pandemie in Europa gaat evalueren. "We weten dat persoonlijke diplomatie tussen de Europese Commissie en de farmaceutische industrie een belangrijke rol heeft gespeeld in de aankoop van de vaccins. Het is maar zeer de vraag welke verdere invloed Bourla heeft uitgeoefend op de Commissie in de verdere aanpak van de pandemie", voegt het Europarlementslid daar aan toe. "Het is een publiek geheim dat Pfizer achter de schermen zware druk uitoefent op de Europese Commissie om geen toegevingen te doen aan de ontwikkelingslanden over de patenten in de wereldhandelsorganisatie. We moeten weten wat von der Leyen aan Bourla beloofd heeft", aldus nog Van Brempt.
